तथ्य: अन्नपूर्ण बेसक्याम्पबाट पोखरा फर्किँदै गरेको हेलिकोप्टर दुर्घटना भएको छ (भिडियो) ।
दाबी: बोलिभियन वायुसेनाको हेलिकोप्टर असन्तुलित हुँदा देखिएको पूरानो दृश्यलाई अन्नपूर्ण बेसक्याम्पबाट पोखरा फर्किँदै गरेको हेलिकोप्टर दुर्घटना भएको दाबीका साथ सामाजिक संजालमा
फैलाइएको पाइयो ।
हेलिकोप्टर दुर्घटना सम्बन्धी एउटा भिडियोसहितको सामग्री सामाजिक संजालमा फेला परेको छ । उक्त सामग्रीमा एउटा हेलिकोप्टरले सन्तुलन गुमाएको दृश्य जोडिएको छ र अन्नपूर्ण बेसक्याम्पबाट पोखरा फर्किँदै गरेको हेलिकोप्टर दुर्घटना भएको दाबी गरिएको छ ।
Beautiful.airlines.crew नामक टिकटक आइडीमा पोस्ट गरिएको उक्त सामग्रीमा सेतो रंङको हेलिकोप्टरले सन्तुलन गुमाएको देखिन्छ । उक्त सामग्रीमा भिडियोसँगै एउटा अडियोसमेत सुन्न सकिन्छ ।
समाचार शैलीको उक्त अडियोमा भनिएको छ- ‘अन्नपूर्ण बेसक्याम्पबाट पोखरा फर्किँदै गरेको एभरेष्टको हेलिकोप्टर दुर्घटनामा परेको छ, ९ एन–एएमबी कल साइनको हेलिकोप्टर दुर्घटनामा परेको हो । बेस क्याम्पबाट पोखरा फर्कने क्रममा ढिस्कोमा परेर दुर्घटनामा परेको बताइएको छ, दुर्घटनामा क्याप्टेन प्रिया अधिकारी घाइते ।’
२ दिनअघि पोस्ट गरिएको सामग्रीमा ३५ हजारभन्दा बढी टिकटक प्रयोगकर्ताले रियाक्ट गरिसकेका छन् भने उक्त सामग्रीलाई ३ सयभन्दा बढी टिकटक प्रयोगकर्ताले सेयर गरिसकेका छन् । यसबाट के प्रष्ट हुन्छ भने प्रस्तुत सामग्री सामाजिक संजालमा द्रुत गतिमा फैलिरहेको छ ।
हेलिकोप्टर दुर्घटना भएको सूचनासहित पोस्ट गरिएको भिडियो संवेदनशील रहेको देखिन्छ । हेलिकोप्टर दुर्घटना भएको दृश्य नै संवेदनशील रहेका कारण हामीले प्रस्तुत सामग्रीमाथि तथ्यजाँच गरेका छौँ ।
तथ्यजाँच/प्रमाणीकरण
माथि उल्लेखित दाबीसहितको सामाग्रीमा एउटा हेलिकोप्टर उडिरहेको दृश्य देख्न सकिन्छ । उक्त हेलिकोप्टरले केही समयमा सन्तुलन गुमाउँछ । प्रस्तुत दृश्यसँगै एउटा अडियो सुनिन्छ र उक्त अडियोमा अन्नपूर्ण बेसक्याम्पबाट पोखरा फर्किँदै गरेको हेलिकप्टोर दुर्घटना भएको दाबी गरिएको छ ।
दाबीसहितको सामग्रीमा रहेको भिडियोको संवेदनशीलतालाई ख्याल गर्दै हामीले सबैभन्दा पहिले भिडियोको वास्तविकता जाँच गर्ने जमर्को गरेका छौँ । जसको लागि हामीले भिडियोको स्क्रिनसट लिएर त्यसलाई गुगल लेन्समा सर्च गर्यौँ । गुगल लेन्स सर्चको नतिजास्वरुप 3 Minutes of Aviation नामक युट्युब च्यानलमा पोस्ट गरिएको हेलिकोप्टर दुर्घटनाको भिडियो फेला पर्यो ।
करिब १ वर्षअघि अर्थात् २७ अप्रिल २०२२ मा पोस्ट गरिएको एउटा दृश्य र माथि उल्लेखित दाबीसहितको सामग्रीमा प्रयोग गरिएको भिडियो एउटै घटनाको देखिन्छ । बोलिभियन वायुसेनाको इसी १४५ टेल रोटर हेलिकोप्टर टेक अफपछि नियन्त्रण बाहिर गएको जानकारी उक्त युट्युब च्यानलमा दिइएको छ ।
अन्य स्रोतहरूको खोजी गर्ने क्रममा माथि उल्लेखित युट्युब च्यानलमा दिइएको जानकारीका आधारमा हामीले थप किवर्ड सर्च गर्यौँ । गुगलमा ‘bolivian air force helicopter out of control’ किवर्ड सर्च गर्दा केही उपलब्धिजनक नतिजा फेला परे । जसमध्ये aljazeera मा प्रकाशित एउटा समाचारमा हाम्रो ध्यान केन्द्रीत भयो ।
५ नोभेम्बर २०१९ मा प्रकाशित उक्त समाचारमा बोलिभियाका राष्ट्रपति इभो मोरालेसलाई बोकेको हेलिकोप्टर मेकानिकल समस्याका कारण आपतकालीन अवतरण भएको जानकारी दिइएको छ । उक्त समाचारमा एउटा भिडियो पनि समावेश गरिएको छ, सो भिडियोमा देखिने दृश्य र माथि उल्लेखित सामग्रीको भिडियो दृश्य एउटै घटनाका हुन् ।
अब बाँकि रह्यो, दाबीसहितको सामग्रीमा जोडिएको अडियोको सन्दर्भ । अन्नपूर्ण बेसक्याम्पबाट पोखरा फर्किँदै गरेको हेलिकप्टोर दुर्घटना भएको दाबी गरिएको छ । यही दाबीलाई गुगलमा सर्च गर्दा केही समाचार फेला परे । nepallive मा प्रकाशित एउटा समाचारमा पोखराबाट धौलागिरि हिमालको आधारशिविरका लागि उडेको हेलि एभरेस्टको हेलिकोप्टर दुर्घटनामा परेको जानकारी दिइएको छ ।
चैत २६, २०७९ मा प्रकाशित उक्त समाचारमा हेलिकोप्टर अवतरणका क्रममा असन्तुलित बन्दा पछाडिको भाग जमिनमा ठोक्किएको जानकारी दिइएको छ । दुर्घटनाग्रस्त हेलिकोप्टरलाई क्याप्टेन प्रिया अधिकारीले उडाएको जानकारी उक्त समाचारमा छ । अर्कोतर्फ यही जानकारी माथि उल्लेखित दाबीसहितको सामाग्रीमा पनि भनिएको थियो ।
प्रस्तुत तथ्यबाट के प्रष्ट हुन्छ भने केही साताअघि धौलागिरि हिमालको आधारशिविरका लागि उडेको हेलि एभरेस्टको हेलिकोप्टर दुर्घटनामा परेको सन्दर्भलाई दाबीसहितको सामग्रीमा भ्रामक तरिकाले प्रस्तुत गरिएको छ ।
निष्कर्ष
बोलिभियन वायुसेनाको हेलिकोप्टर असन्तुलित हुँदा देखिएको पूरानो दृश्यलाई अन्नपूर्ण बेसक्याम्पबाट पोखरा फर्किँदै गरेको हेलिकोप्टर दुर्घटना भएको दाबीका साथ सामाजिक संजालमा फैलाइएको पाइयो । फरक सन्दर्भको पूरानो भिडियोलाई अपूर्ण जानकारीका साथ सामाजिक संजालमा फैलाइनुले भ्रामक सन्देश प्रवाह गरेको छ ।
नतिजा : भ्रामक
हाम्रा स्रोतहरू
Aljazeera
3 Minutes of Aviation
Nepallive
तपाईँले थाहा पाउनु भएको कुनै शंकास्पद खबर वा सूचनाबारे अनुसन्धान, खोज वा अन्य सुझावको लागि हामीलाई सम्पर्क गर्ने इमेल ठेगाना हो: checkthis@newschecker.co
