Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
दाबी: अमेरिकाले नेपाललाई सहयोग बन्द गरेपछि दुई जहाज ठोक्किएको र २ जनाको मृत्यु भएको दाबी (तस्बिर)
तथ्य: कृत्रिम बुद्धिमत्ता (एआई) प्रणालीद्वारा उत्पन्न तस्बिरलाई भ्रामक तरिकाले प्रस्तुत गरिएको देखियो ।
दुईवटा जहाज ठोक्किएको दृश्य सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको छ । उक्त दृश्यसँगै अमेरिकाले नेपाललाई सहयोग बन्द गरेपछि दुई जहाज ठोक्किएको र २ जनाको मृत्यु भएको दाबी गरिएको छ ।
Nepali_ boy2545 नामक टिकटक आइडीमा पोस्ट गरिएको तस्बिरमा दुईवटा साना जहाज एकआपसमा ठोक्किएको देख्न सकिन्छ । प्रस्तुत सामग्रीको थमनेलमा लेखिएको छ- ‘अमेरिकाले नेपाललाई सहयोग बन्द गरेपछि दुई जहाज एकआपसमा लडेर २ जनाको मृत्यु भएको छ, सही हो कि गलत कमेन्ट गर्नुहोला हजुर ।’
केही दिनअघि पोस्ट गरिएको तस्बिरमा ७ सयभन्दा बढी टिकटक प्रयोगकर्ताले रियाक्ट गरिसकेका छन् । दाबीसहितको सामग्री सामाजिक संजालमा द्रुत गतिमा फैलिरहेको छ ।
के अमेरिकाले नेपाललाई सहयोग बन्द गरेपछि दुई जहाज ठोक्किएका हुन त? वास्तविकता पत्ता लगाउन हामीले तथ्यजाँच गरेका छौँ ।
तथ्यजाँच/प्रमाणीकरण
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको कार्यकारी आदेशले नेपालमा समेत संचालित अमेरिकी अनुदान सहयोगका सबै कार्यक्रम निलम्बित भएका छन् । यही सन्दर्भमा अमेरिकाले नेपाललाई सहयोग बन्द गरेपछि दुई जहाज ठोक्किएको र २ जनाको मृत्यु भएको दाबी सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको छ ।
जाँचका क्रममा अमेरिकाको अरिजोना विमानस्थल नजिकै दुईवटा साना जहाज ठोक्किएर दुर्घटना भएको जानकारी फेला पर्यो । cnn.com मा प्रकाशित समाचार अनुसार १९ फेब्रुअरी २०२५ मा भएको दुर्घटनामा परी दुई जनाको मृत्यु भएको थियो ।
फेला परेको तथ्यका आधारमा दाबीसहित पोस्ट गरिएको तस्बिरको जाँचका लागि हामीले रिचर्स इमेज सर्च गर्यौँ । जाँचको नतिजास्वरुप shutterstock.com मा राखिएको एउटा तस्बिर फेला पर्यो । फेला परेको तस्बिर र दाबीसहित सामाजिक संजालमा फैलाइएको तस्बिरबीच हुबहु समानता देख्न सकिन्छ ।
२५८८१३९०४३ आइडी नम्बरको तस्बिर वास्तविक भने होइन । उक्त तस्बिर कृत्रिम बुद्धिमत्ता (एआई) प्रणालीद्वारा उत्पन्न गरिएको हो । तस्बिरसँगै दिइएको विवरण अनुसार एआईबाट तयार पारिएको उक्त सामग्री स्पाम, झूटा, भ्रामक, भ्रामक, हानिकारक दाबीमा प्रयोग गर्न बन्देज लगाइएको छ ।
निष्कर्ष
अमेरिकाले नेपाललाई सहयोग बन्द गरेपछि दुई जहाज ठोक्किएको र २ जनाको मृत्यु भएको दाबी भ्रामक छ । वास्तविक घटनालाई तोडमोड गर्दै कृत्रिम बुद्धिमत्ता (एआई) प्रणालीद्वारा उत्पन्न तस्बिरलाई भ्रामक तरिकाले प्रस्तुत गरिएको पाइयो ।
नतिजा : भ्रामक
हाम्रा स्रोतहरू
समाचार, edition.cnn.com
तस्बिर, shutterstock.com
समाचार, ekantipur.com
तपाईँले थाहा पाउनु भएको कुनै शंकास्पद खबर वा सूचनाबारे तथ्यजाँच, अनुसन्धान वा अन्य सुझावको लागि हामीलाई [email protected] मा इमेल गर्नुसक्नुहुनेछ अथवा हामीलाई 9999499044 नम्बरमा ह्वाट्सएप गर्नुहोस् । हामीलाई सम्पर्क गर्न तपाईं सम्पर्क पेजमा गएरसमेत फारम भर्न सक्नुहुनेछ ।
Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
