Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
दाबी: काठमाडौँ महानगर प्रमुख बालेन शाहका अफिसर पक्राउ गरेको र शाहले ललिता निवास कब्जामा लिएको दाबी ।
तथ्य: काठमाडौँ महानगर प्रमुख बालेन शाहका अफिसर पक्राउ गरेको र शाहले ललिता निवास कब्जामा लिएको दाबी भ्रामक छ । फरक प्रसंगको भिडियो ललिता निवाससँग जोडेको पाइयो ।
सामाजिक संजालमा एउटा भिडियो फेला परेको छ । उक्त भिडियोमा काठमाडौँ महानगर प्रमुख बालेन शाहका अफिसर पक्राउ गरेको र शाहले ललिता निवास कब्जामा लिएको दाबी गरिएको छ ।
Govindaacharya नामक टिकटक आइडीमा पोस्ट गरिएको एउटा भिडियोमा काठमाडौँ महानगर प्रमुख बालेन शाह आक्रोशित देखिएका छन् । भिडियोमा शाहले आक्रोशित हुँदै ३५ दिनभित्र खाली गर्न पत्राचार गरेको बताइरहेका छन् । उक्त भिडियोसँगै रहेको थमनेलमार्फत् दाबी पेश गरिएको छ । थमनेलमा लेखिएको छ- ‘भर्खरै बालेन शाहकै अफिसर पक्राउ, बालेनले कब्जामा लिए ललिता निवास ।’
दाबीसहितको भिडियोसँग एउटा समाचार शैलीको अडियो पनि सुन्न सकिन्छ । उक्त अडियोको सुरुवातमै भनिएको छ- ‘बालेन शाहकै अफिसर पक्राउ, महानगरले लियो ललिता निवास कब्जामा । बालुवाटारमा खैलाबैला, प्रचण्डको होस किन उड्यो …’
तथ्यजाँच/प्रमाणीकरण
माथि उल्लेखित दाबीसहितको भिडियोमा काठमाडौँ महानगर प्रमुख बालेन शाह आक्रोशित भावमा देखिएका छन् । सोही भिडियोमा काठमाडौँ महानगर प्रमुख बालेन शाहका अफिसर पक्राउ गरेको र शाहले ललिता निवास कब्जामा लिएको दाबी गरिएको छ ।
सोही दाबीमा केन्द्रीत रहेर हामीले सबैभन्दा पहिले बालेन शाह आक्रोशित भावमा देखिएको भडियोको वास्तविकता पत्ता लगाउने कोशिस गर्यौँ । यसका लागि हामीले सुरुमै ‘बालेन शाह आक्रोशित’ वाक्यांशलाई गुगलमा सर्च गर्यौँ । सर्चको नतिजास्वरुप अल्फा बिटा कम्प्लेक्सका सञ्चालकसँग काठमाडौँ महानगर प्रमुख बालेन शाह आक्रोशित भएको प्रसंग फेला पर्यो ।
२०७९ भदौमा काठमाडौं महानगरपालिकाका मेयर बालेन शाह अनाधिकृत संरचना (नक्सा पास नभएका संरचना) भत्काउने काममा जुटेका थिए । यही क्रममा काठमाडौँ महानगरले नयाँ बानेश्वरको बुद्धनगरस्थित अल्फा बिटा कम्प्लेक्समा डोजर चलाएका थिए ।
डोजर चलाउनुअघि अनाधिकृत पूर्वाधारको अनुगमन गर्न पुगेका बालेन शाह अल्फा बिटा कम्प्लेक्सका सञ्चालक आक्रोशित भएका थिए । उनले आक्रोशित भावमा महानगरले ३५ दिने सूचना निकालिसकेको र तत्कालै नक्सा उपलब्ध गराउन निर्देशन दिएका थिए ।
अल्फा बिटा कम्प्लेक्सको उक्त प्रसंग फेला परेपछि हामीले युट्युबमा ‘Alfa Bita’ ‘बालेन शाह आक्रोशित’ लगायतका वाक्यांश सर्च गर्यौँ । सर्चको नतिजास्वरुप अल्फा बिटा कम्प्लेक्सको प्रसंगमा विभिन्न कोणबाट खिचिएका भिडियो फेला परे । जसमध्ये AP1HD मा पोस्ट गरिएको भिडियोलाई हामीले यहाँ स्रोतका रुपमा राखेका छौँ ।
फेला परेको तथ्यबाट के प्रमाणित हुन्छ भने अल्फा बिटा कम्प्लेक्सका सञ्चालकसँग बालेन शाह आक्रोशित भएको पूरानो प्रसंगको भिडियोलाई दाबीसहितको सामग्रीमा जोडिएको पाइयो । उक्त भिडियो ललिता निवास प्रकरणसँग भने सम्बन्धित छैन ।
अर्कोतर्फ ललिता निवास जग्गा हिनामिना प्रकरणको प्रसंग । पछिल्लो समय ललिता निवासको जग्गा प्रकरण पुन: चर्चामा आएको छ । धेरै पुरानो प्रकरण भएपनि घटनाको फाइल पुनः खोलिएपछि यो विषय चर्चामा आएको हो । यो घटनामा संलग्न केहीलाई पछिल्लो पटक पक्राउ गरिएको छ ।
पछिल्लो समय पक्राउ परेका व्यक्तिमध्ये एक हुन्, काठमाडौँ महानगरका कर्मचारी शिवजी भट्टराई । नयाँ पत्रिका दैनिकका अनुसार ललितानिवास जग्गा हिनामिनामा संलग्न भएको आरोपमा पक्राउ परेका शिवजी भट्टराई काठमाडौं महानगरपालिका– ४ का तत्कालीन वडासचिव थिए । ललितानिवास जग्गा हिनामिनामा संलग्न भएको आरोपमा गत असारमा प्रहरीले काठमाडौँ महानगरका कर्मचारी शिवजी भट्टराई पक्राउ गरेको थियो ।
तर, काठमाडौँ महानगरका कर्मचारी शिवजी भट्टराई पक्राउ परेको प्रसंग वर्तमान महानगर प्रमुख बालेन शाहसँग सम्बन्धित छैन । शाह भर्खरै महानगर प्रमुख पदमा निर्वाचित भएका हुन् भने शिवजी भट्टराई वर्षौँ पहिले काठमाडौं महानगरपालिका–४ का वडासचिव भएका थिए ।
ललिता निवास जग्गा हिनामिना प्रकरण पछिल्लो पटक चर्चामा आएसँगै काठमाडौं महानगरपालिकाले ललिता निवास परिसरभित्रका अस्थायी संरचना हटाउन अल्टिमेटम दिएको छ । तर, दाबीसहितको भिडियोमा भनिएजस्तो महानगरले उक्त जग्गामा कब्जा जमाएको छैन ।
१६ असार २०८० मा काठमाडौँ महानगरपालिकाले विवादित जग्गा निरीक्षण गरेको थियो । त्यसको भोलिपल्ट महानगरले एउटा सूचना जारी गर्दै ललिता निवास परिसरभित्र बनेका अस्थायी संरचना हटाउन सात दिनको अल्टिमेटम दिएको थियो । यही प्रसंगलाई भ्रामक दाबीसहित सामाजिक संजालमा फैलाइएको पाइयो ।
निष्कर्ष
काठमाडौँ महानगर प्रमुख बालेन शाहका अफिसर पक्राउ गरेको र शाहले ललिता निवास कब्जामा लिएको दाबीसहित सामाजिक संजालमा फैलाइएको भिडियो भ्रामक छ । ललिता निवास जग्गा हिनामिना प्रकरणमा काठमाडौँ महानगरका कर्मचारी पक्राउ पर्नु र महानगरले ललिता निवास परिसरभित्र बनेका अस्थायी संरचना हटाउन अल्टिमेटम दिनु फरक-फरक प्रसंग हुन् । अर्कोतर्फ उल्लेखित दाबीसहितको सामग्रीमा जोडिएको भिडियो पनि पुरानो र फरक प्रसंगको हो ।
नतिजा : भ्रामक
हाम्रा स्रोतहरू
Nayapatrikadaily
Annapurnapost
Nepalkhabar
Merolagani
AP1HD
तपाईँले थाहा पाउनु भएको कुनै शंकास्पद खबर वा सूचनाबारे अनुसन्धान, खोज वा अन्य सुझावको लागि हामीलाई सम्पर्क गर्ने इमेल ठेगाना हो: checkthis@newschecker.co
Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
