Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
दाबी: कीर्तिपुर उपनिर्वाचनमा नेपाली कांग्रेस र नेकपा (एमाले)का नेताहरुले मतपेटिका चोर्न कोशिस गरेपछि रामधुलाई खाएको दाबी, कांग्रेस महामन्त्री गगन थापाको तस्बिर ।
तथ्य: मंसिर २०७४ मा गगन थापाको निर्वाचन अभियानलाई लक्षित गरी बम विस्फोट गराइएको थियो, सोही सन्दर्भको तस्बिरलाई स्थानीय तह उपनिर्वाचन २०८१ सँग जोडेर सामाजिक संजालमा फैलाइएको पाइयो ।
स्थानीय तह उपनिर्वाचन २०८१ सँग सम्बन्धित दाबीसहितको सामग्री सामाजिक संजालमा फैलिरहेको छ । उक्त सामग्रीमा ‘कीर्तिपुर उपनिर्वाचनमा नेपाली कांग्रेस र नेकपा (एमाले)का नेताहरुले मतपेटिका चोर्न कोशिस गरेपछि रामधुलाई खाएको’ दाबी गरिएको छ ।
It’s News Time नामक टिकटक आइडीमा पोस्ट गरिएको भिडियोमा केही अस्पष्ट दृश्यहरु जोडिएको छ । साथै उक्त सामग्रीमा नेपाली कांग्रेसका महामन्त्री गगन थापा घाइते भएको तस्बिर पनि देख्न सकिन्छ । प्रस्तुत सामग्रीको सुरुवाति अडियोमा भनिएको छ- ‘एकाएक भर्खरै कीर्तिपुरमा एमाले र कांग्रेसका नेताहरुले मतपेटिका चोर्न कोशिस गरेपछि खाए रामधुलाई ।’
त्यसैगरी भिडियोको थमनेलमा ‘कीर्तिपुरमा एमाले र कांग्रेसका नेताहरुले मतपेटिका चोर्न खोजेपछि झडप’ भन्ने वाक्यांश लेखिएको छ ।
१ डिसेम्बर २०२४ मा पोस्ट गरिएको दाबीसहितको सामग्रीमा १४ हजारभन्दा बढी टिकटक प्रयोगकर्ताले रियाक्ट गरिसकेका छन् । त्यस्तै ३ सयभन्दा बढी प्रतिक्रिया आएको सामग्री ४ सयभन्दा बढी पटक सेयर भइसकेको देखिन्छ । यो तथ्यांकले दाबीसहितको सामग्री सामाजिक संजालमा द्रुत गतिमा फैलिरहेको देखाउँछ ।
के कीर्तिपुर उपनिर्वाचनमा नेपाली कांग्रेस र नेकपा (एमाले)का नेताहरुले मतपेटिका चोर्न कोशिस गरेका थिए त? दाबीसहितको सामग्रीमा जोडिएको तस्बिरको वास्तविक सन्दर्भ पत्ता लगाउन हामीले तथ्यजाँच गरेका छौँ ।
तथ्यजाँच/प्रमाणीकरण
१६ मंसिर २०८१ मा पछिल्लो स्थानीय तह उपनिर्वाचन सम्पन्न भयो । यही उपनिर्वाचन अन्तर्गत कीर्तिपुर नगरपालिकामा रिक्त रहेको प्रमुख पदमा मतदान भएको थियो । कीर्तिपुरको यो निर्वाचनमा नेपाली कांग्रेसका उम्मेदवार कृष्णमान डंगोल विजयी भएका छन् । डंगोल ५ हजार ३३४ मत ल्याएर विजयी भएका हुन् ।
उपनिर्वाचनको सोही सन्दर्भमा नेपाली कांग्रेस र नेकपा (एमाले)का नेताहरुले मतपेटिका चोर्न कोशिस गरेपछि झडप भएको दाबीसहितको सामग्री सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको देखिन्छ । तर, संचार माध्यमहरुले भने उपनिर्वाचनका सबै स्थल र केन्द्रमा शान्तिपूर्ण वातावरणमा मतदान सम्पन्न भएको जानकारी दिएका छन् ।
निर्वाचन आयोगका सहसचिव एवं प्रवक्ता नीता पोख्रेल अर्याललाई उदृत गर्दै Kantipur TV मा प्रकाशित/प्रसारित समाचारमा सबै निर्वाचनस्थल र केन्द्रमा शान्तिपूर्ण वातावरणमा सम्पन्न भएको जानकारी दिइएको छ । १६ मंसिर २०८१ मा प्रकाशित/प्रसारित समाचारको शिर्षक छ- ‘स्थानीय तह उपनिर्वाचन शान्तिपूर्ण रुपमा सम्पन्न : निर्वाचन आयोग’ । यही समाचार Kantipur TV HD युट्युब च्यानलमा पनि पोस्ट गरिएको छ ।
अर्कोतर्फ कीर्तिपुर नागरपालिकामा भएको उपनिर्वाचनबारे बुझ्न हामीले निर्वाचन आयोगकी प्रवक्ता निता पोखरेल अर्यालसँग फोन सम्पर्क गर्यौँ । उनले निर्वाचन र मतपेटिका प्रभावित हुनेगरी कीर्तिपुरमा कुनैपनि झडप नभएको प्रष्ट पारिन् ।
दाबीसहितको भिडियोमा नेपाली कांग्रेसका महामन्त्री गगन थापा घाइते भएको तस्बिर पनि देख्न सकिन्छ । उक्त तस्बिरको जाँचका लागि हामीले ‘गगन थापा घाइते’ ‘काठमाडौँ निर्वाचन’ ‘Gagan Thapa’ लगायतका वाक्यांश सर्च गर्यौँ । जाँचको नतिजास्वरुप Nagarik Network युट्युबमा प्रकाशित भिडियो फेला पर्यो ।
४ डिसेम्बर २०१७ मा पोस्ट गरिएको उक्त भिडियो र दाबीसहितको सामग्रीमा जोडिएको गगन थापाको तस्बिरबीच समानता देख्न सकिन्छ । उक्त भिडियोको शिर्षकमा लेखिएको छ- ‘Unidentified group hurled a bomb, targeting Gagan Thapa’
भिडियोमा गगन थापाको निर्वाचन अभियानलाई लक्षित गरी बम विस्फोट गराइएको जानकारी दिइएको छ । यही जानकारीलाई आधार बनाएर हामीले थप जाँच गर्यौँ ।
जाँचको नतिजास्वरुप मंसिर २०७४ मा काठमाडौँको नारायणस्थानस्थित चपली हाइटमा नेपाली कांग्रेसका तत्कालीन प्रतिनिधि सभाका उम्मेदवार थापालाई लक्षित गरेर बम विस्फोटन भएको थियो । १८ मंसिर २०७४ इकान्तिपुर डटकममा प्रकाशित समाचार अनुसार उक्त विस्फोटमा गगन थापासहित १२ जना घाइते भएका थिए । घाइते थापा केही समयमै अस्पतालबाट डिस्चार्ज भएका थिए ।
सोही पुरानो घटनाको तस्बिरलाई स्थानीय तह उपनिर्वाचन २०८१ सँग जोड्दै भ्रामक दाबीसहित सामाजिक संजालमा फैलाइएको देखियो ।
निष्कर्ष
कीर्तिपुर उपनिर्वाचनमा नेपाली कांग्रेस र नेकपा (एमाले)का नेताहरुले मतपेटिका चोर्न कोशिस गरेपछि झडप भएको दाबी भ्रमक छ । मंसिर २०७४ मा गगन थापाको निर्वाचन अभियानलाई लक्षित गरी बम विस्फोट गराइएको थियो । सोही सन्दर्भको तस्बिरलाई स्थानीय तह उपनिर्वाचन २०८१ सँग जोडेर सामाजिक संजालमा फैलाइएको पाइयो ।
नतिजा : भ्रामक
हाम्रा स्रोतहरू
निर्वाचन आयोग, election.gov.np/np
समाचार, Kantipur TV HD
भिडियो, Nagarik Network
समाचार, gorkhapatraonline
समाचार, ekantipur.com
तपाईँले थाहा पाउनु भएको कुनै शंकास्पद खबर वा सूचनाबारे तथ्यजाँच, अनुसन्धान वा अन्य सुझावको लागि हामीलाई [email protected] मा इमेल गर्नुसक्नुहुनेछ अथवा हामीलाई 9999499044 नम्बरमा ह्वाट्सएप गर्नुहोस् । हामीलाई सम्पर्क गर्न तपाईं सम्पर्क पेजमा गएरसमेत फारम भर्न सक्नुहुनेछ ।
Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
