Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
दाबी: राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले ‘मलाई राष्ट्रपति पद चाहिएन’ भन्ने अभिव्यक्ति दिएको दाबी ।
तथ्य: राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले ‘मलाई राष्ट्रपति पद चाहिएन’ भन्ने अभिव्यक्ति दिएको भन्ने दाबी भ्रामक छ ।
सामाजिक संजालमा एउटा भिडियोसहितको सामग्री फेला परेको छ, उक्त भिडियोमा नेपालका राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले केही मानिसहरुलाई सम्झाइरहेका छन् । भिडियो सहितको सामग्रीमा राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले ‘मलाई राष्ट्रपति पद चाहिएन’ भन्ने अभिव्यक्ति दिएको दाबी गरिएको छ ।
S3 Online Tv नामक टिकटक आइडीमा पोस्ट गरिएको दाबीसहितको सामग्रीमा रामचन्द्र पौडेललाई पत्रकारले प्रश्न गरिरहेका छन् । प्रश्नको जवाफ दिँदै पौडेल झर्किएजस्तो, रिसाएजस्तो भावमा प्रस्तुत हुन्छन् । उनले प्रश्नको जवाफमा भन्छन्- ‘राष्ट्रपति चाहिएन मलाई ! मलाई गिरिजाप्रसादले नै दिएको, मैले हुन्न भनेको होइन ? यही फदाहा कुरा हो, तपाईहरु जस्ताबाट आको ।’
प्रस्तुत भिडियो सहितको सामग्रीको थमनेलमा पनि सोही कुरालाई दोहोर्याइएको छ । थमनेलमा लेखिएको छ- ‘किन जंगिए पत्रकारको प्रश्नमा राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेल, मलाई चाहिएन राष्ट्रपति रे ।’
एक दिनअघि सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको दाबीसहितको सामग्रीमा करिब आठ हजार टिकटक प्रयोगकर्ताले रियाक्ट गरिसकेका छन् । तीन सयभन्दा बढी टिकटक प्रयोगकर्ताले सेयर गरिसकेको उक्त सामग्रीमा आठ सयभन्दा बढीले रियाक्ट गरिसकेका छन् ।
प्रस्तुत सामग्रीबारे दिइएका कतिपय प्रतिक्रियामा राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेललाई राजीनामा दिन सुझावसमेत दिइएको छ । नेपालका राष्ट्रपतिसँग सम्बन्धित यस सामग्री अत्यन्तै संवेदनशील देखिन्छ । सोही कारण हामीले प्रस्तुत सामग्रीको वास्तविकता पत्ता लगाउन तथ्यजाँच गरेका छौँ ।
तथ्यजाँच/प्रमाणीकरण
सामाजिक संजालमा फैलिएको सामग्रीमा राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले ‘मलाई राष्ट्रपति पद चाहिएन’ भन्ने अभिव्यक्ति दिएको दाबी गरिएको छ । राष्ट्रपतिले आफ्नो पद अस्वीकार गरेको सन्देश दिने प्रस्तुत सामग्रीमा एउटा भिडियो पनि देख्न सकिन्छ । उक्त भिडियोमा स्वंम् राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले ‘राष्ट्रपति चाहिएन मलाई’ भन्ने अभिव्यक्ति दिएका छन् । त्यसैले प्रस्तुत जाँच सुरु गर्दैगर्दा सबैभन्दा पहिले हामीले उक्त भिडियोको वास्तविक सन्दर्भ पत्ता लगाउने कोशिस थाल्यौँ ।
वास्तविक मूल सन्दर्भको जाँच गर्ने क्रममा हामीले पुन: एकपटक दाबीसहितको सामग्रीमा जोडिएको भिडियोलाई नियालयौँ । उक्त भिडियोमा ‘कैलाश खबर’ लेखिएको एउटा लोगो देख्न सकिन्छ । उक्त लोगोमा लेखिएका शब्दलाई युट्युबमा सर्च गर्दा Kailash Khabar नामक युट्युब च्यानल फेला पर्यो । उक्त युट्युब च्यानलको लोगो र दाबीसहितको भिडियोमा रहेको लोगो उस्तै-उस्तै देखिएका छन् ।
फेला परेका प्रस्तुत तथ्यका आधारमा हामीले Kailash Khabar युट्युब च्यानलमा पोस्ट गरिएका भिडियोहरु एक-एक गर्दै हेर्यौँ । केही समयको जाँचपछि रामचन्द्र पौडेलसँग सम्बन्धित एउटा भिडियो फेला पर्यो । जसमा रामचन्द्र पौडेलले संचार माध्यमलाई अन्तर्वार्ता दिइरहेका छन् । एक वर्षअघि अर्थात् २२ मे २०२२ मा पोस्ट गरिएको उक्त भिडियोको शीर्षक छ- ‘वंशवादले काँग्रेस सिद्दिन लाग्याेः रामचन्द्र पाैडेल’ । प्रतिनिधि सभा तथा प्रदेशसभा निर्वाचन २०७९ को सन्दर्भमा लिइएको उक्त अन्तर्वार्तामा नेपाली कांग्रेस- माओवादी गठबन्धनबारे तत्कालीन कांग्रेस नेता रामचन्द्र पौडललाई प्रश्न गरिएको छ । प्रस्तुत अन्तर्वार्ताको प्रशंग यस्तो छ :
पत्रकारले भन्छन्- कांग्रेसले अहिले गठबन्धन गर्न हुँदै हुँदैनथ्यो ।
रामचन्द्र पौडेल भन्छन्- गलत । तपाइहरूको कन्सेप्ट नै गलत छ ।
पत्रकारले भन्छन्- अब माओवादीसँग मिलेर लडेपछि त स्थायित्व त आइगो नि !
रामचन्द्र पौडेल भन्छन्- केही हुँदैन, के भएको छ र ? ठिक हुन्छ ।
पत्रकारले भन्छन्- बाहिर त तपाईंलाई राष्ट्रपतिको लोभ दिएको छ भन्छन् ।
रामचन्द्र पौडेल भन्छन्- राष्ट्रपति चाहिएन मलाई ! मलाई गिरिजाप्रसादले नै दिएको, मैले हुन्न भनेको होइन ? यही फदाहा कुरा हो, तपाईहरु जस्ताबाट आको ।
प्रस्तुत तथ्यबाट के प्रष्ट हुन्छ तत्कालीन कांग्रेस नेता रामचन्द्र पौडेलले आफूलाई लगाइएको आरोप प्रतिरोध गर्न ‘मलाई राष्ट्रपति पद चाहिएन’ भन्ने अभिव्यक्ति दिएका थिए । उक्त फरक सन्दर्भको अभिव्यक्तिलाई उनी राष्ट्रपति भएपछि सामाजिक संजालमा फैलाइएको पाइयो । उनी राष्ट्रपति भएपछि ‘मलाई राष्ट्रपति पद चाहिएन’ भन्ने अभिव्यक्ति दिएका छैनन् ।
निष्कर्ष
राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले ‘मलाई राष्ट्रपति पद चाहिएन’ भन्ने अभिव्यक्ति दिएको भन्ने दाबी भ्रामक छ । फरक सन्दर्भ र पूरानो अन्तर्वार्तको भिडियोलाई छाँटकाँट गरी त्यसको एउटा अंश सामाजिक संजालमा फैलाइएको पाइयो ।
नतिजा : भ्रामक
हाम्रा स्रोतहरू
तपाईँले थाहा पाउनु भएको कुनै शंकास्पद खबर वा सूचनाबारे अनुसन्धान, खोज वा अन्य सुझावको लागि हामीलाई सम्पर्क गर्ने इमेल ठेगाना हो: [email protected]
Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
