Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
दाबी: रवि लामिछानेलाई हिरासतमै भेट्न अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प नेपाल आउन लागेको दाबी ।
तथ्य: अमेरिकी सहायक विदेशमन्त्री डोनाल्ड लु नेपाल आएकै बेला विभिन्न व्यक्तिहरुका तस्बिर र संचार माध्यममा पोस्ट गरिएका थमनेल जोडेर गलत दाबी उत्पादन गरिएको छ ।
नेपालसँग अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पलाई जोड्दै एउटा भिडियो सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको छ । उक्त भिडियोमा रवि लामिछानेलाई हिरासतमै भेट्न अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्प नेपाल आउन लागेको दाबी गरिएको छ ।
breaking news Nepal नामक टिकटक आइडीमा पोस्ट गरिएको भिडियोमा अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प, नेपालका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली र प्रहरी हिरासतमा रहेका पूर्वगृहमन्त्री रवि लामिछाने लगायतका व्यक्तिहरुको तस्बिर जोडिएको छ ।
प्रस्तुत सामग्रीको थमनेलमा लेखिएको छ- ‘रवि लामिछानेलाई भेट्न अमेरिकाका राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प नेपाल आउँदै, केपी ओलीलाई दिए दबाब, रवि लामिछानेको चाँडै फैसला गर ।’ भिडियोसँगै जोडिएको अडियोमापनि सोही दाबी गरिएको छ ।
८ डिसेम्बर २०२४ मा पोस्ट गरिएको दाबीसहितको भिडियोमा करिब ३३ हजार टिकटक प्रयोगकर्ताले रियाक्ट गरिसकेका छन् । १२ सयभन्दा बढी प्रतिक्रिया आएको उक्त सामग्री १७ सयभन्दा बढी पटक सेयर भइसकेको देखिन्छ ।
के रवि लामिछानेलाई भेट्न अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प नेपाल आउन लागेका हुन् त? दाबीसहित पोस्ट गरिएको सामग्रीको वास्तविकता पत्ता लगाउन हामीले तथ्यजाँच गरेका छौँ ।
तथ्यजाँच/प्रमाणीकरण
२ कात्तिक २०८१ मा पक्राउ परेका पूर्वगृहमन्त्री रवि लामिछाने प्रहरी हिरासतमा छन् । रवि लामिछानेमाथि सहकारी ठगी, संगठित अपराध र सम्पत्ति शुद्धीकरणसम्बन्धी कसूरमा प्रहरी हिरासतमा अनुसन्धान भइरहेको छ । अनुसन्धानका लागि लामिछानेलाई विभिन्न जिल्ला पुर्याइँदैछ ।
अर्कोतर्फ अमेरिकाका सहायक विदेशमन्त्री डोनाल्ड लु नेपाल आएका छन् । उनी विभिन्न एशियाली मुलुक हुँदै २३ मंसिर २०८१ मा नेपाल आइपुगेका छन् । यहाँ डोनाल्डले उपप्रधानमन्त्री एवं अर्थमन्त्री विष्णु पौडेल लगायतसँग भेटवार्ता गरेको समाचार संचार माध्यममा प्रकाशित भएका छन् ।
यही सन्दर्भमा रवि लामिछानेलाई भेट्न अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्प नेपाल आउन लागेको दाबी सामाजिक संजालमा फैलाइएको छ । यस दाबीको विषयमा बुझ्न हामीले नेपालको परराष्ट्र मन्त्रालयमा सम्पर्क गर्यौँ । मन्त्रालयका सहायक प्रवक्ता सुभाङ्ग पराजुलीले सामाजिक संजालमा फैलाइएको दाबी गलत रहेको बताए । उनका अनुसार अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको नेपाल भ्रमण तत्काल हुनेबारे कुनै तयारी छैन ।
दाबीसहितको सामग्रीलाई थप जाँच गर्दा केही संचार माध्यमले पोस्ट गरेका भिडियो रिपोर्टका थमनेललाई बिना सन्दर्भ प्रयोग गरिएको पाइयो । Prime Times HD मा पोस्ट गरिएको भिडियो रिपोर्टको थमनेल पनि दाबीसहितको सामग्रीमा जोडिएको छ ।
३ डिसेम्बर २०२४ मा पोस्ट गरिएको भिडियो रिपोर्टमा नेपालको चीन र अमेरिका सम्बन्धबारे टिप्पणी गरिएको छ । साथै रिपोर्टको शिर्षकमा प्रधानमन्त्री केपी ओली चीन भ्रमणबाट फर्किएलगत्तै अमेरिकी विदेशमन्त्री डोनाल्ड लु नेपाल आउन लागेको जानकारीसमेत दिइएको छ ।
तर, यो भिडियोमा रवि लामिछानेलाई भेट्न अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प नेपाल आउन लागेका जानकारी छैन । सोही भिडियो रिपोर्टमा राखिएको थमनेल तस्बिरलाई दाबीसहितको सामग्रीमा जोडिएको पाइयो । फेला परेका तथ्यहरुबाट के प्रष्ट हुन्छ भने फरक सन्दर्भका तस्बिर र सामग्रीलाई जोडेर अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प नेपाल आउन लागेको दाबी गरिएको छ ।
निष्कर्ष
रवि लामिछानेलाई हिरासतमै भेट्न अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्प नेपाल आउन लागेको दाबी गलत छ । अमेरिकी सहायक विदेशमन्त्री डोनाल्ड लु नेपाल आएकै बेला दाबीसहितको सामग्री सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको हो । विभिन्न व्यक्तिहरुका तस्बिर र संचार माध्यममा पोस्ट गरिएका थमनेल जोडेर गलत दाबी उत्पादन गरिएको पाइयो ।
नतिजा : भ्रामक
हाम्रा स्रोतहरू
समाचार, kantipurtv.com
भिडियो थमनेल, Prime Times HD
परराष्ट्र मन्त्रालय, mofa.gov.np
तपाईँले थाहा पाउनु भएको कुनै शंकास्पद खबर वा सूचनाबारे तथ्यजाँच, अनुसन्धान वा अन्य सुझावको लागि हामीलाई [email protected] मा इमेल गर्नुसक्नुहुनेछ अथवा हामीलाई 9999499044 नम्बरमा ह्वाट्सएप गर्नुहोस् । हामीलाई सम्पर्क गर्न तपाईं सम्पर्क पेजमा गएरसमेत फारम भर्न सक्नुहुनेछ ।
Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
