Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
दाबी: गृहमन्त्री रबि लामिछानेलाई प्रधानसेनापतिले पूर्णरुपमा साथ दिएको दाबी ।
तथ्य: प्रधानसेनापतिले संसदीय समितिमा बोलेको फरक सन्दर्भको अभिव्यक्तिलाई गृहमन्त्री रबि लामिछानेसँग जोडिएको पाइयो ।
नेपाली सेनाका प्रधानसेनापति प्रभुराम शर्मासँग सम्बन्धित एउटा भिडियो सामग्री सामाजिक संजालमा फेला परेको छ । उक्त भिडियोको थमनेलमा गृहमन्त्री रबि लामिछानेलाई प्रधानसेनापतिले पूर्णरुपमा साथ दिएको दाबी गरिएको छ ।
कान्छाको नयाँ नयाँ न्युज नामक टिकटक आइडीमा पोस्ट गरिएको भिडियोमा सुरुमै प्रधानसेनापति प्रभुराम शर्माले ‘सम्बन्धित व्यक्तिलाई कोर्ट मार्शल गर्न तयार रहेको’ अभिव्यक्ति दिएको सुनिन्छ । साथै भिडियोको थमनेलमा लेखिएको छ- ‘गृहमन्त्री रबि लामिछानेलाई सेनापतिको पूरै साथ…!’
तीन दिनअघि पोस्ट गरिएको भिडियोलाई १० हजारभन्दा बढी टिकटक प्रयोगकर्ताले रियाक्ट गरिसकेका छन् । त्यस्तै करिब तीन सयले प्रतिक्रिया दिइसकेको भिडियोलाई करिब दुई सय टिकटक प्रयोगकर्ताले सेयर गरिसकेका छन् ।
प्रस्तुत भिडियोमा प्रधानसेनापतिको अभिव्यक्तिलाई गृहमन्त्री रबि लामिछानेसँग जोडिएको छ तर त्यसको सन्दर्भ खुलाइएको छै । त्यसैले उक्त भिडियोको वास्तविक सन्दर्भ पत्ता लगाउन हामीले तथ्यजाँच गरेका छौँ ।
तथ्यजाँच/प्रमाणीकरण
सुरुवाती जाँचका क्रममा हामीले New Revolution of Nepal नामक युट्युब च्यानलमा पोस्ट गरिएको भिडियो फेला पार्यौँ । १९ अप्रिल २०२४ मा पोस्ट गरिएको उक्त भिडियोको शीर्षकमा पनि रबि लामिछानेलाई सेनापतिको साथ दिएको उल्लेख गरिएको छ ।
यही भिडियोको एउटा अंशलाई सामाजिक संजालमा फैलाइएको छ । फेला परेको तथ्यका आधारमा जाँच गर्दा सरकारी संचार माध्यम gorkhapatraonline मा प्रकाशित एउटा समाचार फेला पर्यो ।
समाचार अनुसार ७ वैशाख २०८१ मा प्रतिनिधि सभाको राज्य व्यवस्था तथा सुशासन समितिले निर्माणाधीन काठमाडौँ–तराई-मधेस द्रुतमार्ग (फास्ट ट्र्याक)को विषयमा छलफल गर्न प्रधान सेनापति प्रभुराम शर्मालाई आमन्त्रित गरेको थियो ।
बैठकमा बोल्दै प्रधानसेनापति शर्माले सांसदहरुले उठाएका प्रश्नको जवाफ दिएका थिए । साथै प्रधानसेनापति शर्माले फास्ट ट्र्याकको काम तोकिएकै बजेटभित्र रहेको र तोकिएकै समयभित्र सम्पन्न गर्न नेपाली सेना ढुक्क रहेको प्रष्ट पारेको समाचारमा उल्लेख छ ।
जाँचकै क्रममा सोही सन्दर्भको भिडियो Sunaulo Nepal TV नामक युट्युब च्यानलमा पोस्ट गरिएको पाइयो । उक्त भिडियोमा प्रधानसेनापति शर्माले १० प्रतिशत नेपाली सेना वातावरणीय सुरक्षामा खटिएको बताउँदै ‘कोर्ट मार्शल गर्न तयार’ परेको प्रसंग अधिव्यक्त गरेका थिए ।
शर्माले भनेको अंश यस्तो छ- ‘…एक क्युबिक काठ पनि हामीले लिएको छैन, आइ क्यान ग्यारेन्टी । कतैबाट त्यो लाग्छ भने म सम्बन्धित मान्छेलाई कोर्ट मार्शल गर्न पनि तयार छु, तुरुन्तै जेल हाल्न पनि तयार छु । यदि कतै केही भएको रैछ भने । तर सबैले नबुझिकन बोल्दा चित्त दुख्छ…’
फेला परेका तथ्यहरुबाट के प्रष्ट हुन्छ भने प्रधानसेनापति प्रभुराम शर्माले संसदीय समितिमा दिएको जवाफलाई जबरजस्ती गृहमन्त्री रबि लामिछानेसँग जोडिएको छ ।
निष्कर्ष
गृहमन्त्री रबि लामिछानेलाई नेपाली सेनाका प्रधानसेनापति प्रभुराम शर्माले साथ दिएको दाबी भ्रामक छ । प्रधानसेनापतिले संसदीय समितिमा बोलेको फरक सन्दर्भको अभिव्यक्तिलाई गृहमन्त्री रबि लामिछानेसँग जोड्दै सामाजिक संजालमा फैलाइएको पाइयो ।
नतिजा : भ्रामक
हाम्रा स्रोतहरू
समाचार, GorkhapatraOnline
भिडियो, Sunaulo Nepal TV
तपाईँले थाहा पाउनु भएको कुनै शंकास्पद खबर वा सूचनाबारे अनुसन्धान, खोज वा अन्य सुझावको लागि हामीलाई सम्पर्क गर्ने इमेल ठेगाना हो: [email protected]
Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
