Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
दाबी: ‘केपी ओलीले कुलमान घिसिङलाई तस्करहरुको बत्तीको लाइन नजोडेमा राजीनामा दिन बाध्य पार्ने र जेल हाल्नेसम्म धम्की आएपछि पुगे बालेन र दुर्गा प्रसाईंको शरणमा ।’
तथ्य: दुई वर्ष पहिले नै संचाार माध्यमहरुले पोस्ट गरेको तस्बिरलाई वर्तमान सन्दर्भसँग जोड्दै सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको पाइयो ।
नेपाल विद्युत प्राधिकरणका प्रबन्ध निर्देशक कुलमान घिसिङ र काठमाडौँ महानगरका मेयर बालेन शाहसँग सम्बन्धित एउटा सामग्री फेला परेको छ । उक्त सामग्रीमा कुलमान घिसिङ बालेन र दुर्गा प्रसाईंको शरणमा पुगेको दाबी गर्दै एउटा तस्बिर पोस्ट गरिएको छ ।
𝙉𝙚𝙥𝙖𝙡 𝙇𝙞𝙫𝙚 𝙃𝘿 नामक टिकटक आइडीमा पोस्ट गरिएको तस्बिरमा नेपाल विद्युत प्राधिकरणका प्रबन्ध निर्देशक कुलमान घिसिङ, काठमाडौँ महानगरका मेयर बालेन शाह र उपमेयर सुनिता डंगोललाई देख्न सकिन्छ । साथै उक्त तस्बिरको थमनेलमा लेखिएको छ- ‘केपी ओलीले कुलमान घिसिङलाई तस्करहरुको बत्तीको लाइन नजोडेमा राजीनामा दिन बाध्य पार्ने र जेल हाल्नेसम्म धम्की आएपछि पुगे बालेन र दुर्गा प्रसाईंको शरणमा ।’
६ अगस्ट २०२४ मा पोस्ट गरिएको दाबीसहितको सामग्रीमा ५ हजारभन्दा बढी टिकटक प्रयोगकर्ताले रियाक्ट गरिसकेका छन् ।
दाबीससहित सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको तस्बिर कुन सन्दर्भमा खिचिएको थियो ? तस्बिरको वास्तविक सन्दर्भ पत्ता लगाउन हामीले तथ्यजाँच गरेका छौँ ।
तथ्यजाँच/प्रमाणीकरण
नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले उद्योेगीहरुलाई दिएको डेडिकेटेड र ट्रंकलाइनको बक्यौता असुल गर्ने विषयमा पछिल्लो समय विवाद भइरहेको छ । विवाद चलिरहेकै सन्दर्भमा नेपाल विद्युत प्राधिकरणका प्रबन्ध निर्देशक कुलमान घिसिङ काठमाडौँ महानगरका मेयर बालेन शाह र दुर्गा प्रसाईंको शरणमा पुगेको भन्दै एउटा तस्बिर पोस्ट गरिएको छ ।
तस्बिरको वास्तविक सन्दर्भ जाँच गर्नका लागि हामीले गुगलमा रिभर्स इमेज सर्च गर्यौँ । जाँचको नतिजास्वरुप दुई वर्ष अघि प्रकाशित समाचार र तस्बिर फेला परे ।
२१ जेठ २०७९ मा Ekagaj मा प्रकाशित समाचार काठमाडौँ महानगरपालिकाभित्र विकास निर्माण र भौतिक पूर्वाधारको काम हुँदा सरकारी निकायबीच समन्वय गर्ने विषयमा छलफल भएको थियो ।
समाचार अनुसार उक्त छलफलमा मेयर बालेन शाह, उपमेयर सुनिता डंगोल, नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङ लगायत सहभागि भएका थिए ।
यही विवरण र तस्बिरसहितको समाचार सोही मितिमा nepalpurbadhar मा पनि प्रकाशित भएको देखिन्छ ।
जाँचका क्रममा सोही तस्बिर Routine of Nepal banda फेसबुक पेजमा पनि पोस्ट गरिएको देखिन्छ । ४ जुन २०२२ मा पोस्ट गरिएको तस्बिरमा नेपाल विद्युत प्राधिकरणका प्रबन्ध निर्देशक कुलमान घिसिङ र काठमाडौँ महानगरका मेयर बालेन शाहबीच भेट भएको जानकारी दिइएको छ ।
फेला परेका तथ्यहरुले के पुष्टि हुन्छ भने दुई वर्ष पहिले नै इन्टरनेटमा पोस्ट गरिएको तस्बिरलाई वर्तमान सन्दर्भसँग जोड्दै सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको छ ।
निष्कर्ष
नेपाल विद्युत प्राधिकरणका प्रबन्ध निर्देशक कुलमान घिसिङ काठमाडौँ महानगरका मेयर बालेन शाह र दुर्गा प्रसाईंको शरणमा पुगेको भन्दै पोस्ट गरिएको तस्बिर भ्रामक छ । दुई वर्ष पहिले नै संचाार माध्यमहरुले पोस्ट गरेको तस्बिरलाई वर्तमान सन्दर्भसँग जोड्दै (डेडिकेटेड र ट्रंकलाइनको बक्यौता असुल विवाद) सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको पाइयो ।
नतिजा : भ्रामक
हाम्रा स्रोतहरू
समाचार-तस्बिर, ekagaj.com
समाचार-तस्बिर, nepalpurbadhar.com
समाचार, ekantipur.com
तस्बिर, Routine of Nepal banda
तपाईँले थाहा पाउनु भएको कुनै शंकास्पद खबर वा सूचनाबारे अनुसन्धान, खोज वा अन्य सुझावको लागि हामीलाई सम्पर्क गर्ने इमेल ठेगाना हो: [email protected]
Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
