Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
दाबी: हृदयविदारक घटनाका रुपमा प्रस्तुत गरिएको जहाजको भिडियो ।
तथ्य: कम्प्युटर प्रविधिबाट बनाइएको काल्पनिक दृश्यलाई वास्तविक दुर्घटना जसरी सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको देखियो ।
जहाज दुर्घटनाग्रस्त भएको दृश्यसहितको सामग्री सामाजिक संजालमा फेला गरेको छ । उक्त दृश्यलाई दुर्घटनाको हृदयविदारक घटनाका रुपमा प्रस्तुत गरिएको छ ।
Kishor Kc नामक टिकटक आइडीमा पोस्ट गरिएको सामग्रीमा ‘क्वीन अफ स्काई’का रुपमा परिचित बोइङ ७४७ जहाज अवतरण भएको दृश्य जोडिएको छ । साथै उक्त जहाज विमानस्थनमा अनियन्त्रित भइरहेको छ । भिडियोको थमनेलमा लेखिएको छ- ‘दुर्घटनाको हृदयविदारक भिडियो । एयरपोर्टमा यस्तो अनकन्ट्रोल ।’
प्रस्तुत गरिएको भिडियोलाई १ लाख १४ हजारभन्दा बढी टिकटक प्रयोगकर्ताले हेरिसकेका छन् । २ हजार ६ सयभन्दा बढी प्रतिक्रिया आइसकेको सामग्री सामाजिक संजालमा फैलिरहेको छ ।
हृदयविदारक घटनाका भन्दै पोस्ट गरिएको भिडियोको वाक्तविकता के हो ? भिडियोको मुल सन्दर्भ पत्ता लगाउन हामीले तथ्यजाँच गरेका छौँ ।
तथ्यजाँच/प्रमाणीकरण
दुर्घटनाको हृदयविदारक भिडियो लेखेर पोस्ट गरिएको दृश्यमा ‘क्वीन अफ स्काई’का रुपमा परिचित बोइङ ७४७ जहाज देख्न सकिन्छ । यही आधारमा हामीले सबैभन्दा पहिले ‘Boeing 747, Emergency Airport Footage’ लगायतका वाक्यांश जाँच गर्यौँ ।
जाँचको नतिजास्वरुप थुप्रै भिडियोहरु फेला परे । जसमध्ये bopbibun नामक युट्युब च्यानलमा पोस्ट गरिएको भिडियोमा हाम्रो नजर गयो । १० डिसेम्बर २०२४ मा पोस्ट गरिएको भिडियो र माथि उल्लेखित दाबीसहितको भिडियोमा समानता देखिन्छ । तर, फेला परेको भिडियो वास्तविक दुर्घटना भने होइन ।
फेला परेको युट्युब च्यानलमा उडानका सिमुलेशन दृश्यहरु पोस्ट गर्ने गरिन्छ । यस्ता भिडियोहरु कम्प्युटर प्रविधिबाट बनाइएको काल्पनिक दृश्यहरु मात्र हुन् । वास्तविक घटना होइनन् । सोही उडान सिमुलेशनको एउटा दृश्यलाई वास्तविक घटनाजसरी सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको छ ।
निष्कर्ष
दुर्घटनाको हृदयविदारक घटनाका रुपमा प्रस्तुत गर्दै पोस्ट गरिएको भिडियो वास्तविक दुर्घटना होइन । कम्प्युटर प्रविधिबाट बनाइएको काल्पनिक दृश्यलाई वास्तविक दुर्घटना जसरी सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको पाइयो ।
नतिजा : भ्रामक
हाम्रा स्रोतहरू
भिडियो, bopbibun
तपाईँले थाहा पाउनु भएको कुनै शंकास्पद खबर वा सूचनाबारे तथ्यजाँच, अनुसन्धान वा अन्य सुझावको लागि हामीलाई [email protected] मा इमेल गर्नुसक्नुहुनेछ अथवा हामीलाई 9999499044 नम्बरमा ह्वाट्सएप गर्नुहोस् । हामीलाई सम्पर्क गर्न तपाईं सम्पर्क पेजमा गएरसमेत फारम भर्न सक्नुहुनेछ ।
Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
