दाबी: आइस क्यूब्सलाई वाष्पीकरण गर्नाले बच्चाको ज्वरो निको हुने दाबी ।
तथ्य: उपचारको रूपमा प्रस्तुत गरिएको यो घरेलु विधि गलत जानकारी हो ।
बालबालिकालाई आउने ज्वरोबारे एउटा सामग्री सामाजिक संजालमा फेला परेको छ । उक्त सामग्रीमा आइस क्यूब्सलाई वाष्पीकरण गर्नाले बच्चाको ज्वरो निको हुने दाबी गरिएको छ ।
Sajan Rai नामक टिकटक आइडीमा पोस्ट गरिएको भिडियोमा केही व्यक्तिहरुलाई देख्न सकिन्छ । बच्चालाई धेरै ज्वरो छ भने एउटा आइसको ढिक्का लिने र त्यसलाई तावामा तताउनाले बच्चाको ज्वरो निको हुने दाबी गरिएको छ ।
तथ्यजाँच/प्रमाणीकरण
आइस क्यूब्सलाई वाष्पीकरण गर्नाले बच्चाको ज्वरो निको हुन्छ भन्ने दाबीलाई प्रमाणित गर्ने कुनै प्रमाण छैन । ज्वरो आउनु भनेको संक्रमणप्रति शरीरको प्राकृतिक प्रतिक्रिया हो। यो शरीरको आन्तरिक थर्मोस्टेटमा वृद्धिको कारणले हुन्छ, जुन हाइपोथैलेमस भनिने मस्तिष्कको भागद्वारा नियन्त्रित हुन्छ ।
पानीको वाष्पीकरण जस्ता बाह्य क्रियाकलापहरू चाहे बरफको टुक्रा, बाफ वा उमालेको जडीबुटी होस् । यसले बच्चाको आन्तरिक तापक्रमलाई नियन्त्रण गर्न सक्दैन । उमालेको बरफबाट निस्कने पानीको वाष्प केवल बाफ हो, यसले कोठाको आर्द्रतालाई धेरै थोरै परिवर्तन गर्न सक्छ तर ज्वरो आएको व्यक्तिमा यसको कुनै उपचारात्मक प्रभाव हुँदैन ।
उच्च ज्वरो भएको बच्चामा घरेलु उपचारहरू अपनाउनु खतरनाक पनि हुन सक्छ। यस्ता आधारहीन उपचारहरू अपनाउँदा वास्तविक तथा प्रभावकारी उपचारमा ढिलाइ हुन सक्छ, जसले गर्दा बच्चाको स्वास्थ्य झनै जोखिममा पर्न सक्छ ।
बालबालिकामा लगातार ३९°C (१०२.२°F) तापक्रम देखिनु उच्च ज्वरो मानिन्छ । यो अवस्था देखिँदा विरामी बच्चालाई नजिकबाट ध्यान दिनुपर्छ । धेरैजसो ज्वरो भाइरल संक्रमणको कारणले हुन्छ र आफैं सर्छ, केहीलाई चिकित्सा हस्तक्षेप आवश्यक पर्न सक्छ । लक्षणहरूलाई बेवास्ता गर्दा अवस्था झनै बिग्रने जोखिम हुन्छ ।
बालबालिकामा उच्च ज्वरो देखिनु डेंगु, मलेरिया वा ब्याक्टेरिया संक्रमण जस्ता गम्भीर कुराको संकेत पनि हुन सक्छ । यसको निदानका लागि एन्टिबायोटिक आवश्यक पर्दछ । बरफ तताउने वा चिया फ्याँक्ने जस्ता अनुष्ठानहरू पछ्याएर उपचार ढिलाइ गर्नाले अन्तर्निहित रोगलाई अगाडि बढ्न दिन सक्छ।
अर्कोतर्फ बच्चामा देखिने ज्वरो व्यवस्थापन गर्न केही सुरक्षित तरिकाहरू अपनाउन सकिन्छ । डा. शशांक जैनका अनुसार ज्वरो व्यवस्थापनका लागि परीक्षण गरिएका केही तरिकाहरू यस्ता छन्-
- पानी, सुप वा ओरल रिहाइड्रेसन सोल्युसनले बच्चालाई हाइड्रेटेड राख्ने ।
- शरीरलाई चिसो बनाउन मद्दत गर्न हल्का लुगा लगाइदिने ।
- ज्वरो कम गर्ने औषधि जस्तै प्यारासिटामोल (डाक्टरले तोके अनुसार) प्रयोग गराउने ।
यदि ज्वरो २-३ दिनभन्दा बढी समयसम्म रह्यो वा अचानक धेरै बढ्यो भने घरेलु उपचारमा भर पर्नुको सट्टा चिकित्सा सहायता खोज्नु उपयुक्त र सुरक्षित हुन्छ ।
निष्कर्ष
आइस क्यूब्सलाई वाष्पीकरण गर्नु कुनैपनि ज्वरोको उपचार र औषधि होइन । उपचारको रूपमा प्रस्तुत गरिएको यो घरेलु विधि गलत जानकारी हो । जब बालबालिकाको स्वास्थ्यको कुरा आउँछ, अन्धविश्वासमा होइन, विज्ञानमा विश्वास गर्नु उपयुक्त हुन्छ । ज्वरो जस्ता लक्षणहरूलाई बेवास्ता गर्दा अवस्था झनै बिग्रने जोखिम हुन्छ ।
नतिजा : गलत
हाम्रा स्रोतहरू
रिसर्च लेख, kidshealth.org
(This article is published in collaboration with THIP Media)
तपाईँले थाहा पाउनु भएको कुनै शंकास्पद खबर वा सूचनाबारे तथ्यजाँच, अनुसन्धान वा अन्य सुझावको लागि हामीलाई [email protected] मा इमेल गर्नुसक्नुहुनेछ अथवा हामीलाई 9999499044 नम्बरमा ह्वाट्सएप गर्नुहोस् । हामीलाई सम्पर्क गर्न तपाईं सम्पर्क पेजमा गएरसमेत फारम भर्न सक्नुहुनेछ ।
