Fact Check: के कण्टकारीको प्रयोग छारे रोग, दम, खोकी जस्ता स्वास्थ्य समस्यामा उपयोगी हुन्छ ?  

दाबी: कण्टकारी वनस्पतिको जरा, डाँठ, पात, फल र फूललाई पानीमा उमालेर सेवन गर्दा  छारे रोग, दम, खोकी, कफ जस्ता स्वास्थ्य समस्याहरुको सामधानका लागि महत्वपूर्ण हुन्छ ।
तथ्य: व्यावसायिक चिकित्सा मार्गदर्शन बिना कण्टकारी वनस्पतिको प्रयोगले स्वास्थ्य लाभको सट्टा प्रतिकूल प्रभावहरू निम्त्याउन सक्छ ।

छारे रोग, दम, खोकी, कफ जस्ता विभिन्न समस्याको सामधान भन्दै एउटा भिडियो सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको छ । उक्त भिडियोमा कण्टकारी नामक वनस्पतिको जरा, डाँठ, पात, फल र फूललाई पानीमा उमालेर सेवन गर्दा  छारे रोग, दम, खोकी, कफ जस्ता स्वास्थ्य समस्याहरुको सामधानका लागि महत्वपूर्ण हुने दाबी गरिएको छ ।

Sachi shr नामक टिकटक आइडीमा पोस्ट गरिएको भिडियोमा एकजना व्यक्ति बोलिरहेको अवस्थामा देखिएका छन् । भिडियोमा उनले कण्टकारी नामक वनस्पतिको विधिवत् सेवनबाट विभिन्न स्वास्थ्य समस्याहरु सामधान गर्न सकिने दाबी गरेका छन् । 

के कण्टकारी वनस्पतिको जरा, डाँठ, पात, फल र फूललाई पानीमा उमालेर सेवन गर्दा  छारे रोग, दम, खोकी, कफ जस्ता स्वास्थ्य समस्याहरु सामधान हुन्छन् त ? वास्तविकता पत्ता लगाउन हामीले तथ्यजाँच गरेका छौँ ।

तथ्यजाँच/प्रमाणीकरण

कण्टकारी पात र डाँठमा काँडा हुने, सेता वा नीला फूल फुल्ने, पहेँला बाटुला फल फल्ने एक प्रकारको  वनस्पति हो । कण्टकारी वनस्पतिमा सोलानिन र एट्रोपिन जस्ता विषाक्त अल्कालोइडहरू हुन्छन् । यी पदार्थहरूले ग्यास्ट्रोइन्टेस्टाइनल समस्यादेखि गम्भीर विषाक्ततासम्मका लक्षणहरू निम्त्याउन सक्छन् । 

यसबाहेक, कण्टकारीका जरा, डाँठ, पात, फल र फूललाई पानीमा उमालेर सेवन गर्दा हानिकारक यौगिकहरू उन्मूलन भएको ग्यारेन्टी हुँदैन । व्यावसायिक चिकित्सा मार्गदर्शन बिना यसको सेवनले स्वास्थ्य लाभको सट्टा प्रतिकूल प्रभावहरू निम्त्याउन सक्छ ।

ज्वरो, खोकी र दम जस्ता स्वास्थ्य समस्याहरुमा कण्टकारी वनस्पतिको प्रयोग हुने गरेको जानकारी एक अनुसन्धान पत्रमा फेला पर्‍यो । तर, वास्तविक अनुसन्धान पत्रका अनुसार कण्टकारी वनस्पतिको प्रयोगले ज्वरो, खोकी र दमको उपचार गर्न मद्दत गरेपनि पूर्णरुपमा निको पार्न सक्दैन ।

त्यस्तै कण्टकारी वनस्पतिको सेवनले छारे रोग निको पार्न सक्छ भनेर प्रमाणित गर्ने वैज्ञानिक प्रमाण छैन । छारे रोग एक जटिल न्यूरोलोजिकल अवस्था हो, जसलाई सामान्यत: एन्टी-सेजर औषधिहरूसहित चिकित्सा व्यवस्थापनको आवश्यकता पर्दछ । छारे रोगका लागि एपिलेप्सीको लागि एन्टी-इपिलेप्टिक ड्रग्स (AEDs) प्रभावकारी रूपमा दौरा व्यवस्थापन सहयोगी हुन सक्छ । तर यसले छारे रोग निको हुन सक्दैन ।

केही परम्परागत चिकित्सा प्रणालीहरूले छारे रोगका लक्षणहरू व्यवस्थापन गर्न मद्दत गर्न सक्छन् । यस सन्दर्भमा कण्टकारी वनस्पतिको प्रभावकारिता र सुरक्षालाई चिकित्सकीय रूपमा प्रमाणित गरिएको छैन । अर्कोतर्फ अकण्टकारी वनस्पति उच्च मात्रामा विषाक्त हुन्छन्, यदि सावधानी बिना यसको उपभोग गरियो भने सम्भावित जोखिमहरू निम्तिन सक्छन् ।

के कण्टकारी वनस्पतिको सेवनले दमको प्रभावकारी उपचार गर्न सक्छ त ? दम एक पुरानो श्वासप्रश्वासको अवस्था हो, जसलाई सूजन नियन्त्रण गर्न र लक्षणहरू रोक्नको लागि उचित चिकित्सा व्यवस्थापन आवश्यक पर्दछ । उद्यपी, केही परम्परागत उपचार श्वासप्रश्वास समस्याहरूको लागि प्रयोग गरिन्छ । 

अर्कोतर्फ अप्रमाणित उपचारहरूमा भरपर्दा आवश्यक हेरचाहमा ढिलाइ हुन सक्छ । अझ खराब वनस्पतिमा आधारित उपचारहरूको अनुचित प्रयोगले लक्षणहरू बढाउन वा एलर्जी प्रतिक्रियाहरू निम्त्याउन सक्छ । दमको लागि डाक्टरले तोकेको इनहेलरले श्वासनलीको सूजन कम गर्न र लक्षणहरू नियन्त्रण गर्न सक्छ । 

अर्कोतर्फ खोकी र घाँटी दुखाइको उपचारका लागि कण्टकारी वनस्पतिको प्रयोग गर्दा सम्भावित जोखिमहरू निम्तिन सक्छन् । बलियो वैज्ञानिक समर्थन बिना खोकीको उपचारको लागि यो उपाय प्रयोग गर्नु जोखिमपूर्ण छ । खोकीको लागि मह, तातो चिया वा स्वास्थ्य सेवा प्रदायकले सिफारिस गरेको ओभर-द-काउन्टर औषधिहरू धेरै सुरक्षित र प्रभावकारी मानिन्छन् । 

निष्कर्ष

कण्टकारी वनस्पतिको जरा, डाँठ, पात, फल र फूललाई पानीमा उमालेर सेवन गर्दा हानिकारक यौगिकहरू उन्मूलन भएको ग्यारेन्टी हुँदैन । व्यावसायिक चिकित्सा मार्गदर्शन बिना यसको सेवनले स्वास्थ्य लाभको सट्टा प्रतिकूल प्रभावहरू निम्त्याउन सक्छ । कुनैपनि स्वास्थ्य समस्याको लागि घरेलु तथा नयाँ उपचार प्रयास गर्नु अघि सधैँ पेशेवर चिकित्सा सल्लाह खोज्नु सुरक्षित हुन्छ ।

नतिजा : गलत

हाम्रा स्रोतहरू

रिसर्च लेख, sciencedirect.com
रिसर्च लेख, ncbi.nlm.nih.gov 
स्वास्थ्य जानकारी, nhs.uk 
रिसर्च लेख, scholarsresearchlibrary.com
रिसर्च लेख, jaims.in
रिसर्च लेख, pmc.ncbi.nlm.nih.gov

(This article is published in collaboration with THIP Media)

तपाईँले थाहा पाउनु भएको कुनै शंकास्पद खबर वा सूचनाबारे तथ्यजाँच, अनुसन्धान वा अन्य सुझावको लागि हामीलाई [email protected] मा इमेल गर्नुसक्नुहुनेछ अथवा हामीलाई 9999499044 नम्बरमा ह्वाट्सएप गर्नुहोस् । हामीलाई सम्पर्क गर्न तपाईं सम्पर्क पेजमा गएरसमेत फारम भर्न सक्नुहुनेछ ।