Fact Check: के मेथी, दही र अण्डाको मिश्रणले कपाल झर्न रोक्छ?

दाबी: मेथी, दही र अण्डाको मिश्रणको प्रयोगबाट कपाल झर्ने समस्याको समाधान हुने दाबी ।
तथ्य: हेयर मास्कले कपाललाई एक दिनको लागि राम्रो बनाउन सक्छ तर यसले कपाल झर्ने समस्या समाधान गर्न सक्छ भन्ने दाबी वैज्ञानिक रुपमा प्रमाणित भएको छैन । 

कपाल झर्ने समस्यासँग सम्बन्धित एउटा सामग्री सामाजिक संजालमा फेला परेको छ । उक्त सामग्रीमा मेथी, दही र अण्डाको मिश्रणको प्रयोगबाट कपाल झर्ने समस्याको समाधान हुने दाबी गरिएको छ ।

Ashmi herbal नामक टिकटक आइडीमा पोस्ट गरिएको सामग्रीमा मेथी, दही र अण्डाको तस्बिर जोडिएको छ । साथै प्रस्तुत तस्बिरहरुको क्याप्सनमा कपाल झर्ने समस्याको घरेलु समाधान लेखिएको छ । क्याप्सनमा लेखिएको छ- 

कपाल झर्ने समस्याको घरेलु समाधान प्रयोग गर्ने विधि:

• दुई चम्चा मेथीलाई रातभरि पानीमा भिजाएर राख्नुहोस् र अर्को दिन बिहान त्यसलाई पिसेर लेप बनाउनुहोस् ।
• मेथीको लेपमा दही र अण्डाको सेतो भाग हालेर सबै सामग्रीलाई राम्रोसँग मिसाउनुहोस् ।
• मिश्रणलाई कपालमा लगाउनुहोस् र आधा घण्टाको लागि छोड्नुहोस्।
• त्यसपछि स्याम्पु र कन्डिसनरले कपाल पखाल्नुहोस् ।

तथ्यजाँच/प्रमाणीकरण

मेथी, दही र अण्डाको मिश्रण कपाल झर्ने समस्याको उपचार होइन । दाबीमा प्रस्तुत गरिएको विधी वैज्ञानिक रूपमा प्रमाणित भएको छैन । यो मिश्रणले कपाल झर्न रोक्छ वा नयाँ पलाउन सहयोग गर्छ भन्ने दाबी कुनै चिकित्सा प्रमाण छैन । यसले कपाललाई अस्थायी रूपमा नरम महसुस गराउन सक्छ । कपाल झर्नु एक असामान्य हो, जुन आनुवंशिकीदेखि तनाव, खराब पोषण, हार्मोनल परिवर्तनहरू वा अन्तर्निहित स्वास्थ्य अवस्थाहरुको कारण हुन्छ ।

मेथीको प्रयोगले कपाल झर्न रोकिँदैन । मेथीको दाना प्रोटिन र वनस्पतीय यौगिकहरूले भरिपूर्ण हुन्छ, जसले कपालको शाफ्टलाई फाइदा पुर्‍याउन सक्छ । तर, यसको प्रयोगले मानिसको कपाल झर्नबाट रोक्छ भनेर पुष्टि गर्नसक्ने वैज्ञानिक प्रमाणहरू सीमित छन् ।

मेथीमा फ्लेभोनोइड्स, स्यापोनिन र फाइटोएस्ट्रोजेन जस्ता यौगिकहरू हुन्छन् । यिनीहरूमा एन्टी-इन्फ्लेमेटरी र एन्टिअक्सिडेन्ट गुणहरू हुन सक्छन्, जसले सिद्धान्ततः टाउकोको छालालाई शान्त पार्न वा क्षति कम गर्न सक्छ । केही पशु अध्ययनहरूले सुझाव दिन्छन् कि यसले कपालको घनत्व वा मोटाई सुधार गर्न सक्छ तर यसको मानव परीक्षणहरूको अभाव छ । मेथीले कपाल र टाउकोको छालालाई हल्का रूपमा कन्डिसन गर्न सक्छ तर यसले कपाल झर्न रोक्छ भनेर दाबी गर्नु पूर्णत: सत्य हुँदैन । 

त्यस्तै दहीले टाउकोको छालालाई अस्थायी कोमलता प्रदान गर्न सक्छ । तर यसले कपाल झर्ने समस्याको उपचार गर्दैन । दही प्रोटिनले भरिएको हुन्छ र यसलाई कपालमा लगाउनाले अस्थायी रूपमा छालालाई नरम बनाउन मद्दत गर्न सक्छ । यसको ल्याक्टिक एसिडले डन्ड्रफ फ्लेक्स हटाउन र टाउकोको छालालाई हल्का रूपमा एक्सफोलिएट गर्न मद्दत गर्न सक्छ। यद्यपि, यी प्रभावहरू प्रायः कस्मेटिक हुन् । यसको प्रयोगबाट कपाललाई चम्किलो देखाउन सक्छ तर दहीले कपालको जरालाई बलियो बनाउँदैन वा हार्मोनल असंतुलन, तनाव वा पोषक तत्वको कमी जस्ता कपाल झर्ने कारणहरूको उपचार गर्दैन ।

अर्कोतर्फ अण्डाको सेतो भागले कहिलेकाहीँ राम्रो भन्दा बढी हानि पुर्‍याउन सक्छ । अण्डाको सेतो भाग प्रोटिनले भरिपूर्ण हुन्छ । कपाल पनि केराटिन (प्रोटिन) बाटै बनेको हुन्छ ।तर कपाल मृत तन्तु हो र यसमा अण्डाको सेतो भाग रगड्दा प्रोटिन जरा वा फोलिकल्समा गहिरोसँग पुग्दैन । साथै, काँचो अण्डाको सेतो भागमा एभिडिन नामक प्रोटिन हुन्छ, जसले कपालको स्वास्थ्यको लागि आवश्यक भिटामिन बायोटिनसँग बाँध्न सक्छ । यदि ठूलो मात्रामा प्रयोग गरियो भने यसले सैद्धान्तिक रूपमा बायोटिनको कमी निम्त्याउन सक्छ । 

कपाल झर्ने समस्याका लागि घरेलु उपचारमा भर पर्नुको सट्टा, सन्तुलित आहार, कपाल हेरचाह गर्ने बानीहरूमा ध्यान केन्द्रीत गर्नु राम्रो हुन्छ । आवश्यक परेमा छाला विशेषज्ञ वा ट्राइकोलोजिस्टसँग परामर्श गर्नु राम्रो हुन्छ । मिनोक्सिडिल, प्लेटलेट-रिच प्लाज्मा (PRP) वा कमीहरू (जस्तै फलाम, भिटामिन डी, वा B12) लाई सम्बोधन गरेर कपाल झर्ने समस्याका लागि अनुमोदित उपचारहरू हुन् ।

निष्कर्ष

मेथी, दही र अण्डाको मिश्रणले कपाल झर्ने समस्यालाई निको पार्न सक्दैन । यो हेयर मास्कले कपाललाई एक दिनको लागि राम्रो बनाउन सक्छ तर यसले कपाल झर्ने समस्या समाधान गर्न सक्छ भन्ने दाबी वैज्ञानिक रुपमा प्रमाणित भएको छैन । 

नतिजा : आंशिक गलत

हाम्रा स्रोतहरू

रिसर्च लेख, pmc.ncbi.nlm.nih.gov
रिसर्च लेख, sciencedirect.com
रिसर्च लेख, pmc.ncbi.nlm.nih.gov
रिसर्च लेख, pmc.ncbi.nlm.nih.gov

(This article is published in collaboration with THIP Media)

तपाईँले थाहा पाउनु भएको कुनै शंकास्पद खबर वा सूचनाबारे तथ्यजाँच, अनुसन्धान वा अन्य सुझावको लागि हामीलाई [email protected] मा इमेल गर्नुसक्नुहुनेछ अथवा हामीलाई 9999499044 नम्बरमा ह्वाट्सएप गर्नुहोस् । हामीलाई सम्पर्क गर्न तपाईं सम्पर्क पेजमा गएरसमेत फारम भर्न सक्नुहुनेछ ।