Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
दाबी: सर्बोच्च अदालतले ललिता निवास प्रकरणमा आफूमाथि पनि छानविन गर्नू भनेपछि माधवकुमार नेपाल रोए ।
तथ्य: चार वर्ष पूरानो र फरक सन्दर्भको भिडियोलाई भ्रामक दाबीका साथ सामाजिक संजालमा फैलाइएको पाइयो ।
सामाजिक संजालमा एउटा भिडियोसहितको सामग्री फेला परेको छ । अदालतले ललिता निवास प्रकरणमा माधवकुमार नेपालमाथि छानविन गर्नू भनेपछि उनी रोएको सन्देश दिए खोजिएको छ ।
Kamal atri chapai नामक टिकटक आइडीमा पोस्ट गरिएको भिडियोमा पूर्वप्रधानमन्त्री समेत रहेका माधवकुमार नेपाल रोइरहेको दृश्य देख्न सकिन्छ । भिडियोसँगै राखिएको थमनेलमा दाबीलाई प्रस्तुत गरिएको छ । थमनेलमा लेखिएको छ- ‘अदालतले ललिता निवास प्रकरणमा माकुनेमाथि पनि छानविन गर भनेपछि…जाने भए विना ढेउवा के ।’
साथै उक्त भिडियोसँग एउटा क्याप्सन पनि देख्न सकिन्छ । क्याप्सनमा लेखिएको छ- ‘अपराधिहरुलाई आम-माफि दिने हाम्रो देशमा, धेरै आसा त नगरौँ, तरपनि छानबिनको नाटक चाहिँ हुनेभयो ।’
१८ घण्टाअघि पोस्ट गरिएको दाबीसहितको सामग्रीमा करिब चार हजार टिकटक प्रयोगकर्ताले रियाक्ट गरिसकेका छन् । दुई सयभन्दा बढी प्रतिक्रिया आइसकेको दाबीसहितको सामग्रीलाई डेढ सयभन्दा बढी टिकटक प्रयोगकर्ताले सेयर गरिसकेका छन् ।
अदालतले ललिता निवास प्रकरणमा आफूमाथि पनि छानविन गर्नू भनेपछि पूर्वप्रधानमन्त्री समेत रहेका माधवकुमार नेपाल रोएका हुन् ? यही विषयमा केन्द्रीत रहेर हामीले तथ्यजाँच गरेका छौँ ।
तथ्यजाँच/प्रमाणीकरण
साउन (२०८०) २१ गते ललिता निवास जग्गा प्रकरणमा सुनुवाई गर्दै सर्वोच्च अदातलले एउटा आदेश जारी गरेको थियो । उक्त आदेश अन्तर्गत ललिता निवास परिसरको सरकारी जग्गा व्यक्तिका नाममा लैजान भएका निर्णयमा संलग्नहरु पनि पनि अनुसन्धान हुने भएको हो ।
सर्बोच्च अदालतका न्यायाधीशहरु अनिलकुमार सिन्हा र कुमार चुडालको संयुक्त इजलासले सर्वोच्च अदातलले जग्गा व्यक्तिका नाममा लैजाने निर्णयमा संलग्न उपल्ला निर्णयाधिकर्तामाथि पनि अविलम्ब अनुसन्धान गर्न आदेश दिएको थियो ।
२०६६ चैत र ०६७ वैशाखमा मन्त्रिपरिषद्बाट जग्गा सट्टाभर्नाको निर्णय हुँदा माधवकुमार नेपाल प्रधानमन्त्री थिए । यही कारण सर्बोच्चको आदेशबाट अब पूर्वप्रधानमन्त्री माधवकुमार नेपालमाथि पनि छानविन हुने भएको हो । यही सन्दर्भमा अदालतको आदेशपछि माधवकुमार नेपाल रोएको सन्देश दिँदै भिडियो सामग्री सामाजिक संजालमा फैलाइएको छ ।
पूर्वप्रधानमन्त्री समेत रहेका माधवकुमार नेपाल रोएको दाबीमाथि जाँच गर्दैगर्दा सबैभन्दा पहिले हामीले केही किवर्ड तयार पार्यौँ । ‘रोए’ ‘माधव नेपाल’ लगायतका किवर्डलाई गुगलमा सर्च गर्दा onlinekhabar मा प्रकाशित एउटा समाचार फेला पर्यो ।
चार वर्षअघि अर्थात् २०७६ साउन १९ गते प्रकाशित समाचारमा तत्कालीन नवनियुक्त संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री योगेश भट्टराई सुझाव दिँदै पूर्वप्रधानमन्त्री माधवकुमार नेपाल भावुक भएका थिए । लामो समय एउटै पार्टीमा रहेर राजनीति गरेका नेपाल र भट्टराईबीच निकटस्थ रहेको मानिन्थो । संसदीय समितिमा दुबै जना भावुक बनेका थिए ।
सोही तथ्यलाई मध्यनजर गर्दै हामीले युट्युबमा ‘माधवकुमार नेपाल’ ‘भावुक’ किवर्डहरू युट्युबमा सर्च गर्यौँ । जसको परिणाम स्वरुप Setopati युट्युब च्यानलमा पोस्ट गरिएको भिडियो फेला पर्यो । चार वर्षअघि अर्थात् ४ अगस्ट २०१९ मा पोस्ट गरिएको भिडियोमा तत्कालीन मन्त्री योगेश भट्टराई बोल्दाबोल्दै रोएको र माधवकुमार नेपाल भावुक बनेको जानकारी दिइएको छ ।
प्रस्तुत तथ्यबाट के प्रमाणित हुन्छ भने अदालतले ललिता निवास प्रकरणमा आफूमाथि पनि छानविन गर्नू भनेपछि माधवकुमार नेपाल रोएको सन्देश दिन खोजिएको सामग्री भ्रामक छ । चार वर्ष पूरानो र फरक सन्दर्भको भिडियोलाई भ्रामक दाबीका साथ सामाजिक संजालमा फैलाइएको पाइयो ।
नेकपा एकीकृत समाजवादीका अध्यक्षसमेत रहेका पूर्वप्रधानमन्त्री माधवकुमार नेपालले ललिता निवास प्रकरणमा आफूले कुनै बदमासी नगरेको प्रष्टीकरण दिएका छन् ।
निष्कर्ष
सर्बोच्च अदालतले ललिता निवास प्रकरणमा आफूमाथि पनि छानविन गर्नू भनेपछि माधवकुमार नेपाल रोएको सन्देश दिन खोजिएको सामग्री भ्रामक छ । चार वर्ष पूरानो र फरक सन्दर्भको भिडियोलाई भ्रामक दाबीका साथ सामाजिक संजालमा फैलाइएको पाइयो ।
नतिजा : भ्रामक
हाम्रा स्रोतहरू
Ekantipur
Onlinekhabar
Setopati
Nepalpress
तपाईँले थाहा पाउनु भएको कुनै शंकास्पद खबर वा सूचनाबारे अनुसन्धान, खोज वा अन्य सुझावको लागि हामीलाई सम्पर्क गर्ने इमेल ठेगाना हो: [email protected]
Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
