Fact Check: मुलाको नियमित प्रयोगले पायल्स निको हुन्छ?

दाबी: पायल्स रोकथाममा मुलाभन्दा उत्तम विकल्प अरु केही नहुने र मुलाको नियमित प्रयोगबाट पायल्स सम्बन्धि समस्या समाधान हुन्छ ।
तथ्य: मुलाको सेवनले मात्र पायल्स निको हुन्छ भन्ने दाबीलाई समर्थन गर्ने कुनै ठोस प्रमाण फेला परेन । 

मानव स्वास्थ्यसँग सम्बन्धित दाबीसहितको पोस्ट सामाजिक संजालमा फेला परेको छ । उक्त पोस्टमा पायल्स रोकथाममा मुलाभन्दा उत्तम विकल्प अरु केही नहुने र मुलाको नियमित प्रयोगबाट पायल्स सम्बन्धि समस्या समाधान हुने दाबी गरिएको छ ।

Let’s Cook नामक टिकटक आइडीमा पोस्ट गरिएको भिडियोमा मुलाका तस्बिरहरु जोडिएको छ । साथै भिडियोको थमनेलमा लेखिएको छ- ‘पायल्सको अचुक औषधी मुला, पायल्सको प्राकृतिक उपायमा मुला एकदमै प्रभावकारी ।’

त्यसैगरी भिडियोसँगै जोडिएको अडियोको सुरुवातमा भनिएको छ- पायल्स रोकथाममा मुलाभन्दा उत्तम विकल्प अरु केही हुँदैन । मुलाको नियमित र सही प्रयोगबाट पायल्स सम्बन्धि समस्या केही महिनामै समाधान हुन्छ ।’ 

के उल्लेखित दाबी सही हो त ? मानव स्वास्थ्यसँग सम्बन्धित दाबीको वास्तविकता पत्ता लगाउन हामीले तथ्यजाँच गरेका छौँ ।

तथ्यजाँच/प्रमाणीकरण

पाइल्सको समस्यालाई जसलाई हेमोरोइड पनि भनिन्छ । दिसा गर्दा रगत आउने, मलद्वारमा मासु पलाउने, दुख्ने, सुन्निने र चिलाउने पायल्सका लक्षणहरु हुन् । तल्लो मलद्वारमा हुने दबाब, कब्जियत वा मल त्यागको समयमा हुने तनाव आदि कारणहरूले गर्दा पायल्सको समस्या देखिनसक्छ । साथै गर्भावस्था, बुढ्यौली, मोटोपन र खानपानले पनि पायल्स निम्तिन सक्छ । 

पायल्सबाट बच्नको लागि आहार परिमार्जन गर्न सल्लाह दिन्छन्, दिसालाई नरम बनाउन र सजिलो बाटोको सुविधाका लागि फाइबर युक्त खानाहरूको उपभोग गर्न सिफारिस गर्छन्। यो पर्याप्त रूपमा हाइड्रेटेड रहन पनि आवश्यक छ। यद्यपि, तौल, स्वास्थ्य स्थिति, गतिविधि स्तर, र स्थान जस्ता व्यक्तिगत कारकहरू अनुरूप उपयुक्त फाइबर र तरल पदार्थको सेवन निर्धारण गर्न स्वास्थ्य सेवा पेशेवरसँग परामर्श महत्त्वपूर्ण छ।

आहारले मात्रै पायल्सलाई निको पार्न सक्छ कि छैन भन्ने विषय समस्याको गम्भीर्यतामा निर्भर हुने गर्दछ । यद्यपि, आहारको समायोजनले पायल्सको दुखाइ र लक्षणहरू कम गर्न मद्दत गर्न सक्छ । डाक्टरहरूले सामान्यतया पाइल्स निको पार्न वा व्यवस्थापन गर्न आहार परिवर्तनको सुझाव दिन्छन् । फाइबरयुक्त खानेकुरा खाँदा दिसालाई नरम बनाउन र त्यसको बाटो सहज बनाउन सकिन्छ । पानी र तरल पदार्थको साथ हाइड्रेटेड रहँदा आहार फाइबर पचाउन मद्दत हुन्छ ।

दिल्लीको आकाश अस्पतालका ग्यास्ट्रोएन्टेरोलॉजिस्ट डा शरद मल्होत्राले पायल्सका लक्षणहरू व्यवस्थापन गर्न आहार परिवर्तनको आफ्नै महत्व रहेको प्रष्ट पारेका छन् । कब्जियतबाट बच्नका लागि उनले अनाज, फलफूल, छालासहितको फलफूल र अन्य फाइबरयुक्त खानेकुराहरू समावेश गर्न सकिने बताउँछन् । डा.मल्होत्राका अनुसार चिल्लो र कार्बोहाइड्रेट भएका प्रशोधित खानेकुराको सेवन गर्नु हुँदैन ।

२०१० मा गरिएको एक अध्ययनले मूला र महको प्रयोगले पायल्सको उपचारमा मद्दत गर्नसक्ने निष्कर्ष निकालेको छ । यद्यपि, यो अनुसन्धान विशेष गरी यी सामग्रीहरूको सामयिक अनुप्रयोगमा केन्द्रीत थियो, तिनीहरूको उपभोगमा होइन । मुलामा प्रशस्त मात्रामा फाइबर पाइन्छ र यसको सेवन गर्दा पाइल्सका लक्षणहरू कम गर्न मद्दत गर्न सक्छ तर मुला मात्रै सेवनले पायल्स निको हुन्छ भन्ने दाबीलाई समर्थन गर्ने कुनै ठोस प्रमाण फेला परेन । 

डाक्टरको सल्लाह नलिई पायल्सको उपचार गर्न घरेलु उपायहरू प्रयोग गर्दा जोखिम बढ्न सक्छ । चिकित्सा सल्लाहलाई बेवास्ता गर्नु भनेको वैज्ञानिक प्रमाणहरूद्वारा समर्थित सम्भावित उपचारहरू गुमाउनु हो । यसले असुविधा र जटिलताहरू निम्त्याउन सक्छ ।

निष्कर्ष

पायल्स रोकथाममा मुलाभन्दा उत्तम विकल्प अरु केही नहुने र मुलाको नियमित प्रयोगबाट पायल्स सम्बन्धि समस्या समाधान हुने दाबी भ्रामक छ । मुलामा प्रशस्त मात्रामा फाइबर पाइन्छ र यसको सेवन गर्दा पाइल्सका लक्षणहरू कम गर्न मद्दत गर्न सक्छ तर मुला मात्रै सेवनले पायल्स निको हुन्छ भन्ने दाबीलाई समर्थन गर्ने कुनै ठोस प्रमाण फेला परेन । 

नतिजा : आंशिक गलत

हाम्रा स्रोतहरू

रिसर्च लेख, researchgate.net
रिसर्च लेख, ncbi.nlm.nih.gov
जानकारी, niddk.nih.gov

(This article is published in collaboration with THIP Media)

तपाईँले थाहा पाउनु भएको कुनै शंकास्पद खबर वा सूचनाबारे अनुसन्धान, खोज वा अन्य सुझावको लागि हामीलाई ‌सम्पर्क गर्ने इमेल ठेगाना हो: [email protected]