Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
दाबी: पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’, माधव कुमार नेपाल र नागरायणकाजी श्रेष्ठले एयरपोर्ट बेच्न लागेको घोषणासहितको प्लेकार्ड समाएकाे दाबी ।
तथ्य: पूरानो र फरक सन्दर्भको तस्बिरलाई प्राविधिक सहयोगमा सम्पादन (तोडमोड) गरी सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको पाइयो ।
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’, गृहमन्त्री नागरायणकाजी श्रेष्ठ र पूर्वप्रधानमन्त्री माधव कुमार नेपालसँग सम्बन्धित दाबीसहितको पोस्ट सामाजिक संजालमा फेला परेको छ । उक्त पोस्टमा तीनजना नेताले एयरपोर्ट बेच्न लागेको घोषणासहितको प्लेकार्ड समाएर उभिएको तस्बिर जोडिएको छ र सरकारले भारतलाई एयरपोर्ट बेच्न लागेको दाबी गरिएको छ ।
Samir Pradhan नामक फेसबुक आइडीमा पोस्ट गरिएको तस्बिरमा पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’, माधव कुमार नेपाल र नागरायणकाजी श्रेष्ठले आफ्नो साथमा एक-एकवटा प्लेकार्ड देख्न सकिन्छ । तिनै नेतासँग रहेको प्लेकार्डमा लेखिएको छ- ‘नागरिकता बेच्यौँ, राष्ट्रियता बेच्यौँ अब ३ वटा एयरपोर्ट बेच्दैछौँ भारतलाई…।’
एक साताअघि पोस्ट गरिएको दाबीसहितको पोस्ट द्रुत गतिमा सामाजिक संजालमा फैलिरहेको छ । मुलुकका एयरपोर्ट नै बिक्रि हुन लागेको घोषणा गरिएको दाबी अत्यन्तै संवेदनशील देखिन्छ । सोही कारण हामीले प्रस्तुत दाबीमाथि तथ्यजाँच गरेका छौँ ।
तथ्यजाँच/प्रमाणीकरण
पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’, नागरायणकाजी श्रेष्ठ र माधव कुमार नेपालले एयरपोर्ट बेच्ने घोषणासहितको प्लेकार्ड समाएर उभिएको सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको छ । प्रस्तुत तस्बिरको वास्तविकता पत्ता लगाउन हामीले सबैभन्दा पहिले केही किवर्डहरु तयार पार्यौँ ।
‘सडकमा प्लेकार्ड’ ‘हामी यहाँ छौँ’ लगायतका वाक्यांश सर्च गर्दा संचार माध्यममा प्रकाशित एउटा समाचार फेला पर्यो । १० पुष २०७७ मा प्रकाशित उक्त समाचारमा प्रतिनिधिसभा विघटनविरुद्ध प्रचण्ड–माधव नेपाल नेतृत्वको नेकपाले काठमाडौंको माइतीघरमण्डलबाट विरोध प्रदर्शन सरु गरेको जानकारी दिइएको छ ।
समाचारसँगै संचार माध्यममा प्रकाशित तस्बिर र दाबीसहितको सामग्रीमा जोडिएको तस्बिरमा केही समानता देखिएका छन् । उक्त समाचारबारे थप जाँच गर्दा संसद् विघटन भएको विरोधमा नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा)को प्रचण्ड-माधव नेपाल समूह सडकमा उत्रिएको जानकारी फेला पर्यो ।
५ पुस २०७७ मा तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको सिफारिसमा प्रतिनिधि सभा विघटन भएको थियो । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको कदमलाई विरोध गर्दै पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’, माधव कुमार नेपाल, झलनाथ खनाल, नारायणकाजी श्रेष्ठ लगायतका नेताहरु ‘हामी यहाँ छौं’ भन्ने नारासहितको प्लेकार्ड भिरेर सडकमा उत्रिएका थिए ।
प्रस्तुत जानकारीका आधारमा थप जाँच गर्दा १० पुष २०७७ मा प्रकाशित अर्को समाचार फेला पर्यो । यो समाचारमा रहेको तस्बिर र माथि उल्लेखित दाबीसहितको पोस्टमा जोडिएको तस्बिरमा धेरै समानता देख्न सकिन्छ । तर, तस्बिरमा रहेको प्लेकार्ड भने फरक छ ।
दाबीसहितको तस्बिरमा देखिने प्लेकार्डमा तीनजना नेताले एयरपोर्ट बेच्न लागेको घोषणा गरिएको छ । अर्कतर्फ तीन वर्षअघि प्रकाशित समाचारको तस्बिरमा पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’, माधव कुमार नेपाल, नारायणकाजी श्रेष्ठले ‘हामी यहाँ छौं’ भन्ने नारासहितको प्लेकार्ड बोकेका देखिन्छ ।
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’, गृहमन्त्री नागरायणकाजी श्रेष्ठ र पूर्वप्रधानमन्त्री माधव कुमार नेपालसँग सम्बन्धित दाबीसहितको पोस्ट सामाजिक संजालमा फेला परेको छ । उक्त पोस्टमा तीनजना नेताले एयरपोर्ट बेच्न लागेको घोषणासहितको प्लेकार्ड समाएर उभिएको तस्बिर जोडिएको छ र सरकारले भारतलाई एयरपोर्ट बेच्न लागेको दाबी गरिएको छ ।
निष्कर्ष
पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’, माधव कुमार नेपाल र नागरायणकाजी श्रेष्ठले प्लेकार्ड बोकेको तस्बिर र एयरपोर्ट बेच्न लागेको घोषणासहित प्लेकार्डले भ्रामक सन्देश दिएको छ । पूरानो र फरक सन्दर्भको तस्बिरलाई प्राविधिक सहयोगमा सम्पादन (तोडमोड) गरी सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको पाइयो ।
नतिजा : एडिटेड/भ्रामक
हाम्रा स्रोतहरू
समाचार, NepalPress
समाचार, HimalKhabar
समाचार, BlastKhabar
तपाईँले थाहा पाउनु भएको कुनै शंकास्पद खबर वा सूचनाबारे अनुसन्धान, खोज वा अन्य सुझावको लागि हामीलाई सम्पर्क गर्ने इमेल ठेगाना हो: [email protected]
Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
