Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
दाबी: रवि लामिछाने रिहा भएपछि फेसबुक लाइभमा आएको र अदालतबाट सफाइ पाएको दाबी ।
तथ्य: यो तथ्यजाँच रिपोर्ट तयार पार्दासम्म रवि लामिछानेलाई थप ५ दिन हिरासतमा राखेर अनुसन्धान गर्न कास्की जिल्ला अदालतले अनुमति दिइसकेको छ । पुरानो फरक सन्दर्भको फेसबुक लाइभ भिडियोलाई भ्रामक दाबीसँग जोडेर सामाजिक संजालमा फैलाइएको देखियो ।
पूर्वगृहमन्त्री तथा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) सभापित रबि लामिछानेसँग सम्बन्धित एउटा भिडियो सामाजिक संजालमा फैलिरहेको छ । उक्त भिडियोमा रवि लामिछाने रिहा भएपछि फेसबुक लाइभमा आएको र अदालतबाट सफाइ पाएको दाबी गरिएको छ ।
Sabina Sabina नामक टिकटक आइडीमा पोस्ट गरिएको भिडियोमा रवि लामिछाने देखिएको एउटा दृश्य जोडिएको छ । भिडियोको थमनेलमा लेखिएको छ- ‘रवि लामिछाने रिहा भएपछि, फेसबुक लाइभमा, सम्मानीत अदालतबाट सफाइ ।’ ७ डिसेम्बर २०२४ मा पोस्ट गरिएको भिडियोमा ९ हजारभन्दा बढी टिकटक प्रयोगकर्ताले रियाक्ट गरिसकेका छन् ।
दाबीसहितको सोही भिडियो रमाईलो मुन्छे पूर्वेली नामक टिकटक आइडीमा पनि पोस्ट गरिएका छ । दाबीसहितको भिडियोमा १ लाख ३६ हजारभन्दा बढी टिकटक प्रयोगकर्ताले रियाक्ट गरिसकेका छन् । ६ हजारभन्दा बढी प्रतिक्रिया आएको भिडियोलाई २७ सयभन्दा बढी पटक सेयर गरिएको छ । प्रस्तुत तथ्यांकबाट के प्रष्ट हुन्छ भने दाबीसहितको सामग्री सामाजिक संजालमा द्रुत गतिमा फैलिरहेको छ ।
के प्रहरी हिरासतमा रहेका रवि लामिछाने रिहा भएर फेसबुक लाइभमा आएका हुन् त? भिडियोकोक वास्तविक सन्दर्भ पत्ता लगाउँन हामीले तथ्यजाँच गरेका छौँ ।
तथ्यजाँच/प्रमाणीकरण
यो तथ्यजाँच गर्दै गर्दा प्रहरी हिरासतमा रहेका पूर्वगृहमन्त्री तथा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) सभापित रवि लामिछानेलाई प्रहरीले अदालतमा उपस्थित गराइएको छ । साथै लामिछानेलाई थप ५ दिन हिरासतमा राखेर अनुसन्धान गर्न कास्की जिल्ला अदालतले अनुमति दिइसकेको छ ।
२ कात्तिक २०८१ मा पक्राउ परेका रवि लामिछानेमाथि सहकारी ठगी, संगठित अपराध र सम्पत्ति शुद्धीकरणसम्बन्धी कसूरमा अनुसन्धान भइरहेको छ । यसअघि अनुसन्धानका लागि लामिछानेलाई विभिन्न जिल्ला पुर्याइसकिएको छ । यो तथ्यजाँच गर्दासम्म लामिछाने प्रहरी हिरासत मै रहेको पुष्टि हुने समाचारहरु प्रकाशित भएका छन् ।
यसअघि नै रवि लामिछाने रिहा भएर फेसबुक लाइभमा आएको दाबी सामाजिक संजालमा फैलाइएको देखिन्छ । उक्त दाबीसँगै लामिछाने लाइभ आएको दृश्य पनि जोडिएको छ । उक्त दृश्यको जाँचका क्रममा हामीले उनको आधिकारिक फेसबुक आइडी Rabi Lamichhane मा पोस्ट भएका लाइभ भिडियोहरु नियाल्यौँ ।
जाँचको नतिजास्वरुप १९ जनवरी २०२० मा पोस्ट गरिएको लाइभ भिडियो फेला पर्यो । फेला परेको पुरानो लाइभ भिडियो लामिछानेको आत्महत्या दुरुत्साहन मुद्दासँग सम्बन्धित छ ।
१९ जनवरी २०२० मा तत्कालीन सञ्चारकर्मी लामिछाने लगायतले सालिकराम पुडासैनी आत्महत्या दुरुत्साहन मुद्दाबाट सफाइ पाएका थिए । यही सन्दर्भमा लामिछानेले फेसबुक लाइभमार्फत् सबैलाई धन्यवाद् ज्ञापन गर्दै खुसी मनाएका थिए ।
सोही सन्दर्भको समाचार en.setopati.com मा प्रकाशित गरिएको देखिन्छ । यो समाचार प्रकाशित मिति र लामिछाने आफ्नो लाइभ भिडियो पोस्ट गरेको मिति एउटै छ ।
यो तथ्यजाँच गर्दासम्म फेला परेका तथ्यहरुले पूर्वगृहमन्त्री रवि लामिछाने प्रहरी हिरासतमा नै रहेको प्रमाणित गरेका छन् ।
निष्कर्ष
प्रहरी हिरासतमा रहेका रवि लामिछानेले अदालतबाट सफाइ पाएको तथा रिहा भएको र फेसबुक लाइभमा आएको दाबी भ्रामक छ । यो तथ्यजाँच रिपोर्ट तयार पार्दासम्म प्रहरीले म्याद थप्नका लागि रवि लामिछानेलाई कास्की जिल्ला अदालतमा उपस्थित गराएको छ । पुरानो फरक सन्दर्भको फेसबुक लाइभ भिडियोलाई भ्रामक दाबीसँग जोडेर सामाजिक संजालमा फैलाइएको पाइयो ।
नतिजा : भ्रामक
हाम्रा स्रोतहरू
समाचार, setopati.com
फेसबुक आइडी, Rabi Lamichhane
समाचार, en.setopati.com
तपाईँले थाहा पाउनु भएको कुनै शंकास्पद खबर वा सूचनाबारे तथ्यजाँच, अनुसन्धान वा अन्य सुझावको लागि हामीलाई [email protected] मा इमेल गर्नुसक्नुहुनेछ अथवा हामीलाई 9999499044 नम्बरमा ह्वाट्सएप गर्नुहोस् । हामीलाई सम्पर्क गर्न तपाईं सम्पर्क पेजमा गएरसमेत फारम भर्न सक्नुहुनेछ ।
Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
