Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
सामाजिक संजाल टिकटकमा एउटा भिडियो भेटिएको छ, जसमा ठूलो सडक दुर्घटनाकाे दृश्य देखाइएको छ । भिडियोमा केही मालवाहक ट्रकहरू क्षतविक्षत अवस्थामा देखिन्छन् भने केही साना गाडीहरू ती ट्रकसँग ठोक्किएका छन् । सडकमा गुडिरहेका गाडीहरू एक आपसमा ठोक्किएको दृश्य भिडियोमा देखिन्छ ।
गौरव नामक टिकटक आइडीमा पोस्ट भएको भिडियोमा यो दृश्य नेपालकै हो भनेर दाबी गरिएको छ । भिडियोको थमनेलमा लेखिएको छ,‘राजविराजबाट जनकपुर आउने बाटोमा, ६:११ ।’
एक साताअघि पोस्ट गरिएको यो भिडियोमा २३ सयभन्दा बढी टिकटक प्रयोगकर्ताले रियाक्ट गरिसकेका छन् भने २८ जनाले भिडियोलाई सेयर गरिसकेका छन् । यो भिडियोमा देखिएको दुर्घटनाको दृश्य राजविराज जनकपुर सडकको हो भन्ने दाबीमाथि हामीले तथ्याजाँच गरेका छौँ ।
तथ्य जाँच / प्रमाणीकरण
भिडियोमा दाबी गरिएको छ, यहाँ देखिएको सडक दुर्घटना राजविराजबाट जनकपुर आउने बाटोमा भएको हो । याे दाबीमाथि हामीले तथ्यजाँच गर्दा वास्तविकता अर्कै देखियो । भिडियोको मूल स्रोत खोज्दै जाँदा Discovery of Rajasthan नामक युट्युब च्यानल भेटियो, जसमा टिकटकमा फैलाइएको सोही भिडियो भेटिन्छ ।
१० नोभेम्बर २०१७ मा उक्त युट्युब च्यानलले पोस्ट गरेको भिडियो नै माथि टिकटकमा राखिएको भिडियोको मूल स्रोत हो । डिस्कभरी अफ राजस्थान नामको युट्युब च्यानलले उक्त भिडियोमा देखिएको सडक दुर्घटना नेपालमा नभई भारतमा भएको जानकारी दिइएकाे छ । उक्त भिडयोको शीर्षकमा लेखिएको छ,‘Delhi NCR north India fog’
यसबाट के प्रष्ट हुन्छ भने ‘राजविराजबाट जनकपुर आउने बाटोमा’ भएको सडक दुर्घटना भन्दै सामाजिक संजालमा फैलाइएको भिडियो भ्रामक छ । यो घटना दाबी गरिएजस्तो नेपालमा घटेको नभई भारतको राजधानी दिल्ली नजिकै पलवल भनिने क्षेत्रमा घटेको हो ।
पलवल क्षेत्रमा क्षेत्रमा बाक्लो कुहिरो लाग्ने भएकाले यहाँ जाडो माैसममा कम भिजिवलिटी हुन्छ । अदृश्यताका कारण यहाँ गाडीहरू एक आपसमा ठोक्किने गर्छन् । यही कारण भएको एउटा घटनासँग नेपालको राजविराजबाट जनकपुर पुग्ने सडकलाई जोडेर भ्रामक सामग्री तयार पारिएको छ ।
निष्कर्ष :
भिडियोमा गरिएको दाबी भ्रामक/असत्य छ । यो सडक दुर्घटनाको दृश्य ‘राजविराजबाट जनकपुर आउने बाटो’को होइन । यो सडक दुर्घटना २०१७ मा भारतको राजधानी दिल्ली नजिकैको पलवल क्षेत्रमा भएको हो ।
नतिजा : भ्रामक/असत्य
हाम्रा स्रोतहरू :
Discovery of Rajasthan : Delhi NCR north India fog
तपाईँले थाहा पाउनु भएको कुनै शंकास्पद खबर वा सूचनाबारे अनुसन्धान, खोज वा अन्य सुझावको लागि हामीलाई सम्पर्क गर्ने इमेल ठेगाना हो: checkthis@newschecker.co
Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
