Fact Check: के धुवाँ र धुम्रपानको प्रयोगले दाँतको किरा हटाउन सकिन्छ? 

दाबी: ५००-२०० ग्रामको ढकलाई आगोमा तताएर तोरीको तेल र मेथीको दाना हाल्ने तथा त्यसबाट निस्केको धुवाँलाई दाँतमा पुर्‍याउनाले दाँतमा किरा लागेको र टार्टरको समस्या सजिलै हट्ने दाबी ।
तथ्य: यो अभ्यासले फोक्सोमा जलन ल्याउन सक्छ र स्वास्थ्यलाई हानि पुर्‍याउन सक्छ । टार्टरलाई दन्त चिकित्सकले मात्र सुरक्षित रूपमा हटाउन सक्छ ।

दाँतमा किरा लागेको समस्या निको पार्ने घरेलु उपचार भन्दै एउटा भिडियो सामाजिक संजालमा फैलाइएको छ । उक्त भिडियोमा ५००-२०० ग्रामको ढकलाई आगोमा तताएर तोरीको तेल र मेथीको दाना हाल्ने तथा त्यसबाट निस्केको धुवाँलाई दाँतमा पुर्‍याउनाले दाँतमा किरा लागेको र टार्टरको समस्या सजिलै हट्ने दाबी गरिएको छ ।

Country News नामक फेसबुक पेजमा पोस्ट गरिएको भिडियोमा एक महिलाले देखिएकी छन् । भिडियोमा महिलाले दाँतको उपचारको लागि घरेलु विधि सिकाइरहेको देखिन्छ ।

के धुवाँ वा धुम्रपानले दाँतको किरा र टार्टरको समस्यालाई सजिलै हटाउन सक्छ त? वास्तविकता पत्ता लगाउन हामीले तथ्यजाँच गरेका छौँ ।

तथ्यजाँच/प्रमाणीकरण

कुनैपनि किसिमको धुवाँ वा धुम्रपानले दाँतको किरालाई सफा गर्न सक्दैन । टार्टर (प्लाकको कडा रूप) खनिजहरू र दाँतमा टाँसिएका कडा ब्याक्टेरियाहरू मिलेर बनेको हुन्छ । यो कडा हुन्छ र तपाईंको इनामेलमा ग्लु जस्तै टाँसिन्छ, धुवाँले यसलाई तोड्न सक्दैन ।

तातो ढक र तेलसहितको धुवाँलाई दातमा छाड्दा दाँत सफा हुन्छ भन्ने दाबीलाई प्रमाणित गर्ने कुनै वैज्ञानिक आधार छैन । दन्त चिकित्सकहरूले टार्टर हटाउन अल्ट्रासोनिक स्केलर जस्ता व्यावसायिक उपकरणहरू प्रयोग गर्छन् । यी उपकरणहरूले दाँतमा जम्मा भएका कडा पदार्थहरू हटाउन कम्पन र पानी प्रयोग गर्छन् । यसको विपरित, धुवाँ मुखबाट मात्र जान्छ, यसले कुनै पनि अर्थपूर्ण तरिकाले स्क्रब गर्दैन, पग्लँदैन वा टार्टरसँग रासायनिक रूपमा अन्तरक्रिया गर्दैन ।

अर्कोतर्फ तातो ढक र तेलबाट निस्कने धुवाँसँग सास फेर्दा हानिकारक पनि हुन सक्छ । कुनै पनि प्रकारको धुवाँसँग सास फेर्नु जोखिमपूर्ण हुन्छ । तोरीको तेललाई उच्च तापक्रममा तताउँदा, यसबाट हानिकारक धुवाँ निस्कन सक्छ । जसले आँखा, नाक, घाँटी र फोक्सोलाई असर गर्ने जलनहरू निम्त्याउन सक्छ । 

दाँतमा किरा लागेको वा टार्टारको समस्या केवल एक पेशेवर दन्त सफाईले मात्र हटाउन सक्छ । एक पटक प्लाक कडा भएर टार्टारमा परिणत भएपछि, ब्रस वा घरेलु उपचारले मद्दत गर्दैन । दन्त चिकित्सकहरूले विशेष उपकरणहरू प्रयोग गरी इनामेल वा गिजालाई हानी नगरी टार्टारलाई बिस्तारै चिप गर्छन् । पछि दाँतलाई पालिस गरिन्छ, ताकि प्लाक फेरि टाँसिन गाह्रो होस् । यस विधिको प्रभावकारिता वा सुरक्षासँग मेल खाने कुनै सर्टकट छैन ।

अर्कोतर्फ दाबीसहित पोस्ट गरिएको सामग्रीका विषयमा हामीले एमपीएच नयाँ दिल्लीका डा. प्रियमवदा, बीडीएससँग परामर्श गर्यौँ । घरेलु उपायले मात्रै टार्टर हटाउन नसकिने बताइन् । उनका अनुसार सामाजिक संजालमा फैलिएका स्वास्थ्य टिप्सहरुले वास्तविक उपचारमा ढिलाइ गर्न सक्छन् र भविष्यमा ठूला समस्याहरू निम्त्याउन सक्छन् ।

निष्कर्ष

तताइएको ढक, तोरीको तेल र मेथीको धुवाँलाई दाँतमा पुर्‍याउँदैमा किराको समस्या र टार्टर हटाउन सकिन्छ भन्ने दाबीलाई प्रमाणित कुनै वैज्ञानिक आधार छैन । अर्कोतर्फ यो अभ्यासले फोक्सोमा जलन ल्याउन सक्छ र स्वास्थ्यलाई हानि पुर्‍याउन सक्छ । टार्टरलाई दन्त चिकित्सकले मात्र सुरक्षित रूपमा हटाउन सक्छ ।

नतिजा : गलत

हाम्रा स्रोतहरू

रिसर्च लेख, sciencedirect.com
रिसर्च लेख, pmc.ncbi.nlm.nih.gov

(This article is published in collaboration withTHIP Media)