Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
दाबी: केही दिनअघि मात्रै पोस्ट गरिएको भिडियोमा ज्ञानेन्द्र शाही घाइते अवस्थामा देखिएका छन् ।
तथ्य: पूरानो भिडियोलाई वर्तमान सन्दर्भसँग जोड्दै केही दिनअघि मात्रै सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको पाइयो ।
प्रतिनिधि सभा सदस्य तथा राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी (राप्रपा)का प्रवक्ता ज्ञानबहादुर शाही (ज्ञानेन्द्र शाही)सँग सम्बन्धित एउटा भिडियो सामग्री सामाजिक संजालमा फेला परेको छ । केही दिनअघि मात्रै पोस्ट गरिएको उक्त भिडियोमा ज्ञानेन्द्र शाही घाइते अवस्थामा देखिएका छन् ।
Hey_bsnuji नामक टिकटक आइडीमा पोस्ट गरिएको भिडियोमा सांसद ज्ञानेन्द्र शाही संचारकर्मीहरुसँग बोलिरहेका छन् । साथै उनको शरीरमा चोटपटक लागेको र पट्टीहरु बाँधिएको दृश्य भिडियोमा देख्न सकिन्छ । भिडियोको थमनेलमा लेखिएको छ- ‘संघर्षका दिनहरु, संसद्को जिउँदो बाघ ज्ञानेन्द्र शाही ।’
पाँच दिनअघि मात्रै पोस्ट गरिएको प्रस्तुत भिडियोमा ११ हजारभन्दा बढी टिकटक प्रयोगकर्ताले रियाक्ट गरिसकेका छन् । त्यस्तै दाबीसहितको भिडियोलाई करिब २ सय टिकटक प्रयोगकर्ताले सेयर गरिसकेका छन् । यस तथ्यांकबाट के प्रष्ट हुन्छ भने उल्लेखित भिडियो सामग्री सामाजिक संजालमा द्रुत गतिमा फैलिरहेको छ ।
हालसालै सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको भिडियोमा ज्ञानेन्द्र शाही घाइते अवस्थामा देखिएका छन् । साथै उनले नेपालका वर्तमान प्रधानमन्त्री तथा पूर्वप्रधानमन्त्री र प्रहरी अधिकारीहरुलाई चुनौतीसहित कटाक्ष गरिरहेको दृश्य भिडियोमा देख्न सकिन्छ । प्रस्तुत भिडियोको वास्तविक सन्दर्भ पत्ता लगाउन हामीले यो तथ्यजाँच गरेका छौँ ।
तथ्यजाँच/प्रमाणीकरण
माथि उल्लेखित भिडियोमा ज्ञानेन्द्र शाही घाइते अवस्थामा देखिएका छन् । यही दृश्यलाई आधार मानेर हामीले जाँचको सुरुवात गर्यौँ । सबैभन्दा पहिले हामीले युट्युबमा ‘ज्ञानेन्द्र शाही’ ‘आक्रमण’ ‘पत्रकार सम्मेलन’ लगायतका केही वाक्यांशहरु सर्च गर्यौँ ।
सर्चको नतिजास्वरुप Intro Nepal नामक युट्युब च्यालनमा पोस्ट गरिएको भिडियो फेला पर्यो । ४ वर्षअघि अर्थात् २ अक्टोबर २०१९ मा पोस्ट गरिएको यो भिडियो र माथि उल्लेखित दाबीसहितको सामग्रीमा जोडिएको भिडियो एउटै छ ।
त्यस्तै फेला परेको भिडियोमा चितवन घटनापछि ज्ञानेन्द्र शाही पहिलो पटक मिडियामा आएको, नेकपा र प्रहरीको मिलेमतोमा आफूलाई मार्न खोजिएको दाबी गरेको जानकारी दिइएको छ ।
फेला परेको तथ्य जानकारीले के पुष्टि गर्छ भने माथि उल्लेखित दाबीसहितको सामग्रीमा जोडिएको भिडियो चार वर्ष पुरानो चितवन घटनामा आधारित छ । तर, त्यो बेला ज्ञानेन्द्र शाही सांसद निर्वाचित भएका थिएनन् ।
नेपालमा प्रतिनिधि सभा तथा प्रदेशसभाको निर्वाचन २०७९ मंसिर ४ गते अर्थात् २० नोभेम्बर २०२२ मा एकैपटक सम्पन्न भएको थियो । जुम्लाका सांसद ज्ञानेन्द्र शाही पनि यही समयमा निर्वाचित भएका थिए । माथि उल्लेखित भिडियो यसअघि नै घटेको घटनामा आधारित छ ।
फेला परेका तथ्य जानकारीबाट के पुष्टि हुन्छ भने ज्ञानेन्द्र शाही घाइते अवस्थामा देखिएको भिडियो पूरानो र फरक सन्दर्भको हो । साथै पूरानो भिडियोलाई वर्तमान सन्दर्भसँग जोड्दै केही दिनअघि मात्रै सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको देखिन्छ ।
निष्कर्ष
केही दिनअघि मात्रै सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको ज्ञानेन्द्र शाही घाइते अवस्थामा देखिने भिडियो चार वर्ष पूरानो हो । पूरानो भिडियोलाई वर्तमान सन्दर्भसँग जोड्दै केही दिनअघि मात्रै सामाजिक संजालमा पोस्ट गरिएको पाइयो ।
नतिजा : भ्रामक
हाम्रा स्रोतहरू
भिडियो, Intro Nepal
तपाईँले थाहा पाउनु भएको कुनै शंकास्पद खबर वा सूचनाबारे अनुसन्धान, खोज वा अन्य सुझावको लागि हामीलाई सम्पर्क गर्ने इमेल ठेगाना हो: checkthis@newschecker.co
Aakash Chhetri is a Nepali fact-checker with nearly ten years of experience. He has worked with some of Nepal’s best digital media outlets, including Annapurnapost, Ekagaj, Nepal Khabar and Pahilopost. Before joining Newschecker, he worked as a desk editor for Nepal’s most prominent daily – Naya Patrika. Chhetri is passionate about debunking fake news that has started growing in threatening proportions with the proliferation of social media outlets.
